Διαβάστε πώς θα αντιμετωπίσετε ένα πρόβλημα που απασχολεί και εσάς, ανάμεσα σε περίπου ένα εκατομμύριο Έλληνες.
«Τα βραδιά, μόλις ξαπλώσω και χαλαρώσω στον καναπέ μου, τα πόδια μου αρχίζουν και τρέμουν, λες και θα πάθω κράμπα. Δεν μπορώ να τα σταματήσω, είναι σαν να με βάζουν στην πρίζα». Η Μαρία Κ. ανήκει στο 10% των Ελληνίδων που ταλαιπωρούνται από το «Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών». Οι περισσότερες γυναίκες δεν δίνουν σημασία και ταλαιπωρούνται με τις συνέπειες που έχει στην καθημερινότητά τους. Δεν συζητούν το πρόβλημα ούτε καν με το γιατρό τους, κι έτσι παραμένει χωρίς να διαγνωστεί. Εσείς μήπως το έχετε και δεν το γνωρίζετε; Το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών (Σ.Α.Π.) είναι μια νευρολογική διαταραχή που «χτυπάει» το μυϊκό σύστημα και ιδιαίτερα τους μυς των ποδιών. Όσοι πάσχουν από αυτό, νιώθουν σαν να χτυπά τα πόδια τους ηλεκτρικό ρεύμα όταν ξαπλώσουν, ιδιαίτερα μόλις περάσουν στο στάδιο της χαλάρωσης, λίγο πριν από τον ύπνο. Ουσιαστικά εκδηλώνουν μια υπερκινητικότητα στα πόδια, την οποία δεν μπορούν να σταματήσουν, αφού αυτή η κίνηση τους κάνει να αισθάνονται καλύτερα. Παράλληλα, όμως, τους εμποδίζει από το να απολαμβάνουν νύχτες «ποιοτικού ύπνου» με αρκετά επακόλουθα κατά τη διάρκεια της ημέρας: δυσκολίες στην εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων λόγω κόπωσης, τάση για υπνηλία και προβλήματα συγκέντρωσης.
Οι αιτίες του συνδρόμου
Θεωρείται «γυναικεία» διαταραχή, διότι σχετίζεται με την έλλειψη σιδήρου, που είναι πιο συχνή στις γυναίκες. Ωστόσο, η εμφάνιση του συνδρόμου δεν μπορεί να αποδοθεί σε ένα ξεκάθαρο αίτιο. Σε αρκετές περιπτώσεις το πρόβλημα είναι κληρονομικό. Αρκετές γυναίκες εμφανίζουν συμπτώματα κατά την εγκυμοσύνη, τα οποία όμως στις περισσότερες εξαφανίζονται μετά τον τοκετό. Τα συμπτώματα του συνδρόμου μπορεί να εξελιχτούν ή να χειροτερεύσουν κατά την κύηση, ειδικά μετά την 20η εβδομάδα. Το Σ.Α.Π. συνδέεται άμεσα και με την έναρξη κάποιων άλλων, σοβαρών παθήσεων, γι? αυτό είναι απαραίτητο να αναφέρουμε στο γιατρό την εκδήλωση οποιουδήποτε συμπτώματος, ειδικά μετά την ηλικία των 30. Σοβαρές διαταραχές που συνδέονται με το Σ.Α.Π. είναι οι εξής:
- ρευματοειδής αρθρίτιδα
- διαβήτης
- ηπατική ανεπάρκεια (σοβαρό πρόβλημα στο συκώτι)
- αναιμία
- νευρολογικά προβλήματα
- νόσος του Πάρκινσον.
Τα συμπτώματα
- Ακατάπαυστη τάση για μετακίνηση των κάτω άκρων λόγω ενοχλήσεων στο εσωτερικό των ποδιών.
- Επιδείνωση της κατάστασης στην ξεκούραση
- Επιδείνωση κατά τη διάρκεια της νύχτας.
- Βελτίωση με τη δραστηριότητα.
Ακόμη μερικές εκφράσεις που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι που πάσχουν από το Σ.Α.Π. για να εξηγήσουν την παράξενη αίσθηση που έχουν στα πόδια τους είναι οι εξής:
- τραβήγματα
- ηλεκτρικό σοκ
- μυρμήγκιασμα
- μούδιασμα
- φαγούρα.
Πώς ακριβώς ξεκινούν
Τα συμπτώματα ξεκινούν συνήθως 15 λεπτά αφότου ξαπλώσει κάποιος για να χαλαρώσει ή να κοιμηθεί ή όταν δεν έχει κουνήσει τα πόδια του για αρκετή ώρα (π.χ. κατά το ταξίδι του με αυτοκίνητο). Σε περίπτωση που εμφανίζονται ιδιαίτερα συχνά, ενδέχεται να επιφέρουν και σημαντικά προβλήματα, όπως αϋπνίες, εξάντληση και χρόνια κόπωση. Οι περιοδικές κινήσεις των άκρων μπορούν να συμβούν και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όσοι υποφέρουν από το σύνδρομο έχουν την ανάγκη να κινούνται και να «σουλατσάρουν» συνεχώς πάνω-κάτω. Όταν πρωτοεμφανίζεται το Σ.Α.Π., τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπιας μορφής και να παρουσιάζονται κατά διαστήματα, αλλά έπειτα χειροτερεύουν με την πάροδο του χρόνου. Μετά την ηλικία των 40 ετών, πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από το σύνδρομο ενδέχεται να παρουσιάσουν και επιπρόσθετα προβλήματα, όπως:
- αϋπνία
- μειωμένη προσοχή και μνήμη
- έλλειψη διάθεσης και κοινωνικής δραστηριότητας
- κατάθλιψη.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Εάν δεν κοιμάστε καλά ή υποψιάζεστε ότι έχετε συμπτώματα του συνδρόμου Σ.Α.Π., μιλήστε με το γιατρό σας. Εκείνος, με τη σειρά του, θα διαπιστώσει αν μπορούν να αποδοθούν ή όχι στο συγκεκριμένο σύνδρομο. Μπορεί να σας υποδείξει να κάνετε κάποια ειδικά αιματολογικά τεστ, για να αποκλειστούν άλλα αίτια. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να σας ζητήσει να υποβληθείτε σε νευρολογικές εξετάσεις, για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο νευρολογικών διαταραχών. Επίσης, ίσως σάς συστήσει να κάνετε μια κλινική μελέτη ύπνου, η οποία αποκαλείται πολύ-υπνογράφημα. Αυτό καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου, των ματιών, των μυών, της καρδιάς, της αναπνοής και της ροής αέρα μέσω του στόματος και της μύτης, καθώς και τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα. Παρέχει τις λεπτομέρειες που χαρακτηρίζουν την κίνηση των άκρων. Αυτές οι λεπτομέρειες καθορίζουν την οξύτητα των συμπτωμάτων, η οποία ποικίλλει (από ήπια δυσκολία στον ύπνο μέχρι σοβαρές και συχνές διαταραχές του). Η διάγνωση είναι συχνά δύσκολη, γιατί πολλοί άνθρωποι δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια. Εξάλλου, η επίσκεψη στο γιατρό γίνεται την ημέρα, ενώ τα συμπτώματα αυτής της διαταραχής παρουσιάζονται εντονότερα τη νύχτα.
Η κατάλληλη θεραπεία
Συνήθως χορηγούνται κάποια ειδικά φαρμακευτικά σκευάσματα για τον έλεγχο των ακούσιων κινήσεων των ποδιών κατά τη διάρκεια του ύπνου: φάρμακα που δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα, όπως οι ντοπαμινικοί αγωνιστές, τα αντισπασμικά ή τα οπιούχα. Ακόμη, ο γιατρός μπορεί να σας χορηγήσει και χαλαρωτικά-υπνωτικά, ως αποκλειστική θεραπεία ή σε συνδυασμό με τα παραπάνω. Σε κάποιες περιπτώσεις τα συμπτώματα του συνδρόμου μπορεί να οφείλονται σε έλλειψη βιταμινών και μετάλλων. Εάν τα συμπτώματα επιμένουν, ενημερώστε το γιατρό σας.
Ακόμη, βοηθάει να:
- Διατηρείτε το υπνοδωμάτιό σας όσο το δυνατόν δροσερό, άνετο και ήσυχο.
- Κάνετε μασάζ στο άκρο που σας ενοχλεί.
- Τοποθετείτε θερμοφόρες ή παγοκύστες στα άκρα που σας ενοχλούν.
Τι μπορείτε να κάνετε
Ασκηθείτε Η συχνή και μέτριας έντασης άσκηση μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα. Αποφύγετε τα μεγάλα διαστήματα αδράνειας από δραστηριότητα σε δραστηριότητα. Προτού, όμως, ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα άσκησης, συμβουλευτείτε τους ειδικούς.
Φτάστε... στα άκρα Τα συμπτώματα μπορεί να υποχωρήσουν αν κάνετε μπάνιο είτε με πολύ ζεστό είτε με πολύ κρύο νερό.
Αλλάξτε συνήθειες στον ύπνο Επειδή τα συμπτώματα συνήθως περιορίζονται μεταξύ 4 π.μ. και 6 π.μ., προσπαθήστε να κοιμάστε λίγο αργότερα από το κανονικό ωράριό σας. Ξεκλέψτε χρόνο για να πάρετε έναν υπνάκο την ημέρα, ώστε να επανορθώσετε για την έλλειψη βραδινού ύπνου.
Κάντε διατάσεις και μασάζ Πριν κοιμηθείτε και αμέσως μετά τις πρώτες ενδείξεις του πόνου προσπαθήστε να μαλάξετε απαλά ή να τεντώσετε τα πόδια σας. Με αυτό τον τρόπο, σίγουρα θα ανακουφιστείτε.
Τι πρέπει να αποφύγετε
Καφεΐνη και αλκοόλ Αυτές οι ουσίες δυσχεραίνουν την κατάσταση και μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα, καθώς δρουν διεγερτικά στο νευρικό σύστημα.
Συγκεκριμένα φάρμακα Είναι χρήσιμο να γνωρίζετε ότι ορισμένα χάπια που ανήκουν στις κατηγορίες των αντικαταθλιπτικών, των αντιψυχωτικών, των αντιισταμινικών και των αντιεμετικών φαρμάκων μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση. Ο γιατρός πρέπει, λοιπόν, να είναι πλήρως ενημερωμένος για τα φάρμακα που τυχόν λαμβάνετε, ώστε να σας συστήσει τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος.
Ακινησία Προσπαθήστε να αποφεύγετε την πολύωρη ακινησία. Εάν, π.χ., πρόκειται να ταξιδέψετε με αυτοκίνητο, σιγουρευτείτε -ενώ κάθεστε- ότι τεντώνετε πού και πού τα πόδια σας ή κάντε συχνές στάσεις για να διευκολύνετε την κυκλοφορία του αίματος στα άκρα σας.
Υπερβολική άσκηση Ενώ η ήπια μορφή άσκησης μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα, η ασυνήθιστα έντονη άσκηση ενδέχεται να τα επιδεινώσει.
