Ενα οργουελικό διατραπεζικό φάντασμα πλανάται πάνω από τα κεφάλια χιλιάδων Ελλήνων...
δανειοληπτών που έχουν υποθηκεύσει ακίνητα ως εγγύηση. Αν πάει κάτι στραβά, που αυτό τον καιρό μόνο στραβά μπορεί να πάει, ξένες εταιρείες, με έδρες σε φορολογικούς παραδείσους του εξωτερικού, χτυπούν πόρτες, στέλνουν εξώδικες διαμαρτυρίες, κάνουν αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων, κοντολογίς, παίρνουν ακίνητα ή αυτοκίνητα, ό,τι είναι πιο προσιτό.
Ενας διεθνοποιημένος, αόρατος και πανίσχυρος εισπρακτικός ιστός που η τραπεζική αράχνη έχει απλώσει με περισσή μαεστρία.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν τα... τελευταία χρόνια φτιάξει τον εξής μηχανισμό, που λόγω της κρίσης έχει πάρει μπροστά για τα καλά: Με σκοπό την αναζήτηση ρευστότητας έχουν ιδρύσει άλλες θυγατρικές εταιρείες, υπό τον γενικό χαρακτηρισμό «χαρτοφυλάκια εγγυήσεων» και εταιρείες «ειδικού σκοπού» με το 51% των μετοχών να ανήκει υποχρεωτικά στη μητρική. Πωλούν σε αυτές, ουσιαστικά στον εαυτό τους, τις προβληματικές συμβάσεις δανείων πελατών τους.
Αυτές οι εταιρείες αναζητούν άλλες τράπεζες ή θεσμικούς επενδυτές που θα αγοράσουν τις συμβάσεις αυτές με σκοπό να ενισχυθεί η ρευστότητα της τράπεζας από την οποία πήρε το δάνειο αυτός που πλέον αδυνατεί να πληρώσει.
Κι έτσι, η ξένη εταιρεία, το «χαρτοφυλάκιο εγγυήσεων» δηλαδή, αποκτά το δικαίωμα να εισπράξει τις απαιτήσεις της τράπεζας. Το σκηνικό είναι γνωστό στους οικονομικούς κύκλους, αλλά όχι στους καταναλωτές που παραλαμβάνουν έγγραφα απαιτήσεων από εταιρείες με ξενικούς τίτλους και έδρες στο Λονδίνο -σύμφωνα με τα έγγραφα που έχει η «Ε» στα χέρια της- ή αλλού.
Μέχρι τώρα όλα φαίνονται νόμιμα. Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι ναι μεν η μεταβίβαση της διεκδίκησης σε τρίτο πρόσωπο περιλαμβάνεται στα ψιλά γράμματα των συμβάσεων, αλλά όταν η τράπεζα προχωρήσει στη μεταβίβαση οφείλει να ενημερώνει εγγράφως τον καταναλωτή, κάτι που δεν γίνεται. Κι έτσι ο πελάτης που βρέθηκε στη δύσκολη στιγμή, ενημερώνεται ξαφνικά ότι δεν χρωστάει στην Ελλάδα αλλά στην Αγγλία...
Η μεγάλη άγνωστη παγίδα
Πρόκειται για εταιρείες που υπάγονται σε ειδικά φορολογικά καθεστώτα και νομικά συστήματα.
Μία από τις πιο σημαντικές συνέπειες της λειτουργίας αυτών των εταιρειών για τους Ελληνες δανειολήπτες είναι η εξής: Για παράδειγμα, κάποιος για δάνειο 30.000 ευρώ έχει υποθηκεύσει την ακίνητη περιουσία του και αδυνατεί να αντεπεξέλθει σε δόση, ας πούμε, 600 ευρώ τον μήνα λόγω της αποδεδειγμένης μείωσης των αποδοχών του οι οποίες μειώθηκαν στα 1.200 ευρώ μηνιαίως. Τότε, βάσει εσωτερικής εγκυκλίου μιας ιδιωτικής τράπεζας, η οποία στηρίζεται σε γενικότερη οδηγία της Τραπέζης της Ελλάδος, απολαμβάνει το δικαίωμα να μην πληρώνει περισσότερα από το 40% του ετήσιου εισοδήματός του για στεγαστικά προϊόντα.
Σε περίπτωση καταναλωτικών το ποσοστό είναι μικρότερο, 30%, καθώς η έκθεση της τράπεζας σε κίνδυνο είναι μεγαλύτερη. Κάτι που ακούγεται σχετικώς δίκαιο. Στην περίπτωση, όμως, που το αίτημα διεκδικείται να ικανοποιηθεί από εταιρεία που λειτουργεί υπό το βρετανικό, φέρ' ειπείν, νομικό καθεστώς, τότε η ίδια δεν είναι υποχρεωμένη να σεβαστεί την οποιαδήποτε εγκύκλιο. Δηλαδή, η ξένη εταιρεία δεν θα μειώσει τις απαιτήσεις της στην περίπτωση των κουρεμένων αποδοχών του Ελληνα δανειολήπτη, όπως θα έκανε μια ελληνική.
Αυτή την περίοδο, οι εταιρείες που έχουν ιδρύσει όλες οι ελληνικές τράπεζες είναι περίπου είκοσι. Σύμφωνα με μια λίστα που έχει η «Ε» στα χέρια της όλες -στα ονόματά τους παρουσιάζονται βασικές ομοιότητες και ελάχιστες διαφοροποιήσεις- έχουν έδρα το ίδιο κτίριο αλλά και τον ίδιο όροφο στο Λονδίνο («όνομα εταιρείας», Fifth Floor 6, Broad Street Place). Πρόσφατα μια ελληνική ιδιωτική τράπεζα, που έχει ιδρύσει αρκετές από αυτές, «πούλησε» 4.500 συμβάσεις δανείων σε θυγατρικές της, κάτι που έφερε στα ταμεία της περίπου 800 εκατ. ευρώ ζεστό χρήμα. Εννοείται ότι οι 4.500 συμβάσεις είναι υπερπολλαπλάσιας αξίας.
Να προσέχουμε την υπογραφή μας
Στις συμβάσεις που υπογράφει ο δανειολήπτης με τις τράπεζες αναφέρεται σαφώς ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διατηρούν το δικαίωμα να εκχωρήσουν σε τρίτους την είσπραξη των απαιτήσεών τους. Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, οι πελάτες έχουν κάθε δικαίωμα να μην υπογράψουν τον συγκεκριμένο όρο στη σύμβασή τους με την τράπεζα. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια είναι να κατορθώσει κάποιος να εντοπίσει αυτόν τον όρο μέσα στο σχοινοτενές συμβόλαιο. Ακόμα, όμως, και αν δεν κάνει κάτι τέτοιο έχει κάθε δικαίωμα να:
- προσφύγει κατά της τράπεζας η οποία, σύμφωνα με τον νόμο, είναι υποχρεωμένη να τον ενημερώσει εγγράφως για την εκχώρηση του δικαιώματος είσπραξης των απαιτήσεών της, από ποια εταιρεία και κάτω από ποιες προϋποθέσεις.
- προσφύγει κατά της ίδιας της εταιρείας που ανέλαβε την είσπραξη με το ίδιο σκεπτικό.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ., 39 ΕΤΩΝ
Κρυβόμουν σα φυγάς
Ο Δημήτρης Κ., 39 ετών, είναι ένας από τους χιλιάδες καταχρεωμένους Ελληνες. Βγήκε στην αγορά τελειώνοντας τις σπουδές του στην ΑΣΟΕΕ, στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών.
Στα μέσα της δεκαετίας του '90 εργάστηκε σε ναυτιλιακή εταιρεία για περίπου δέκα χρόνια και μετά σε εταιρεία κινητής τηλεφωνίας. Μέχρι πριν από δύο χρόνια οι ετήσιες αποδοχές του, μαζί με τα μπόνους, ξεπερνούσαν τα 40.000 ευρώ. Δεν είχε κανένα πρόβλημα να αποπληρώνει ένα δάνειο αποπεράτωσης οικίας ύψους 45.000 που είχε πάρει πριν από πέντε χρόνια. Θυμάται ακόμα και το ύφος του υπαλλήλου όταν του είχε πάει τα χαρτιά του, ανάμεσά τους και το εκκαθαριστικό της Εφορίας. «Μόνο που δεν γέλασε δυνατά. Σιγά μην αρνηθούν το δάνειο σε σας, μου είπε και με διαβεβαίωσε ότι ήταν τελειωμένη ιστορία και να θεωρώ ότι το σπίτι έχει ήδη γίνει δικό μου». Πριν από έξι μήνες, τα μπόνους κόπηκαν μαχαίρι, οι υπερωριακές αμοιβές το ίδιο, οι αμοιβές για τα εκτός έδρας ταξίδια αλλά και οι έκτακτες αμοιβές για επαγγελματικά ταξίδια στο εξωτερικό εξαφανίστηκαν.
«Με δουλειά δέκα ωρών, κατά μέσο όρο, την ημέρα, κάθε μήνα ο μισθός μου ανέβαινε κατά 1.500 - 2.000 ευρώ. Ποιος ο λόγος να μην ανοιγόμουν με το δάνειο; Από τότε που κόπηκαν τα έξτρα, οι δυσκολίες είναι πολλές. Χρωστούσα ακόμα περίπου 28.000 ευρώ. Καθυστέρησα δύο δόσεις του στεγαστικού στη σειρά. Δεν μπορώ να σου περιγράψω τα τηλεφωνήματα από τις εισπρακτικές. Με κυνηγούσαν όλη μέρα, δέκα, δώδεκα τηλεφωνήματα. Κρυβόμουν σαν φυγάς. Μόλις έκλεισε και ο τρίτος απλήρωτος μήνας έλαβα ένα χαρτί, εξώδικη πρόσκληση, που το υπέγραφε μια ξένη εταιρεία με έδρα στο Λονδίνο και η οποία αντιπροσωπεύεται στην Ελλάδα από την τράπεζα που μου χορήγησε το δάνειο», θα πει ο Δημήτρης.
Επειτα από κάποιες έρευνες που έκανε, διαπίστωσε ότι η εταιρεία αυτή ήταν υπεύθυνη για τον πιθανό πλειστηριασμό του σπιτιού του σε περίπτωση που δεν προέβαινε σε τακτοποίηση των οφειλών του. «Δηλαδή δεν θα μου το έπαιρνε η τράπεζα για λογαριασμό της αλλά για κάποια άλλη εταιρεία. Να μου πεις τώρα τι σημασία έχει... αλλά να...». Ο Δημήτρης Κ. κατάφερε, ακόμα και σ' αυτή την περίοδο, να πουλήσει ένα κτήμα της πατρικής περιουσίας στη Θεσσαλία και να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς την τράπεζα. «Το μόνο που ήθελα ήταν να απαλλαγώ από τα κυνηγητά τους».
ΖΩΗ Δ., 43 ΕΤΩΝ
Μου τηλεφωνούσαν 8-10 φορές την ημέρα
Η Ζωή Δ., συμβολαιογράφος, είναι 43 ετών και μητέρα ενός παιδιού 14 ετών που μέχρι πρόπερσι φοιτούσε σε πολύ γνωστό ιδιωτικό Γυμνάσιο της ανατολικής Αττικής.
Μένει σε μία από τις λεγόμενες «καλές» περιοχές των νοτίων προαστίων. Το σπίτι της είναι αγορασμένο στο όνομά της -κατόπιν μιας σημαντικής γονικής παροχής- αλλά στο στεγαστικό δάνειο είχε μπει εγγυητής ο σύζυγός της, μεσίτης.
Πριν από οκτώ μήνες, η Ζωή χώρισε και ξεκίνησε τις διαδικασίες έκδοσης διαζυγίου. Ομως, δεν μπόρεσε ν' αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του δανείου, ύψους 212.000 ευρώ. Η τράπεζα, από την οποία είχε πάρει το δάνειο, άρχισε πριν από δύο μήνες να τηλεφωνεί στον Μάριο. Εκείνος, 52 ετών, αντιμετωπίζει το πρόβλημα που έχει ολόκληρη η αγορά ακινήτων. Ηδη έχει μετακομίσει σε φθηνότερη περιοχή του Λεκανοπεδίου με 500 ευρώ ενοίκιο. «Μου τηλεφωνούν οκτώ με δέκα φορές την ημέρα. Απαντώ στο κινητό μου και όπως καταλαβαίνεις δεν είναι ό,τι καλύτερο να σε ακούνε πελάτες σου να λες, "ναι, βεβαίως, θα τακτοποιηθεί σύντομα" και διάφορα τέτοια», λέει στην «Ε».
«Δεν έχω σχέση με την πρώην γυναίκα μου, αλλά είμαι εγγυητής στο δάνειο που είχαμε πάρει μαζί όταν ήμασταν παντρεμένοι. Η πρώην γυναίκα μου δεν μπορεί. Και τώρα κυνηγά εμένα η τράπεζα για το δάνειο ενός σπιτιού στο οποίο μπορεί να μη ζω εγώ, αλλά ζει το παιδί μου. Μου ήρθε μια εξώδικη επιστολή από μια εταιρεία που έχει έδρα την Αγγλία. Εχω βάλει τον δικηγόρο μου να ψάξει την υπόθεση, αλλά ξέρω ότι δεν μπορεί να γίνει κάτι. Εφόσον χρωστάμε θα πρέπει να τακτοποιήσουμε το ζήτημα, ο τρόπος που διεκδικεί η τράπεζα είναι το θέμα», θα πει.
[email protected]
Ζητούσαν τον ουρανό με τ' άστρα
Για χρέος 37.000 ευρώ μία από αυτές τις εταιρείες με εικονική έδρα το Λονδίνο αποπειράθηκε να διεκδικήσει τρία ακίνητα από μία εταιρεία και δύο φυσικά πρόσωπα.
Ενα εξ αυτών είναι μεζονέτα με πισίνα και ανήκει στην κόρη πολύ γνωστού επιχειρηματία. Η αντικειμενική αξία του συγκεκριμένου ακινήτου στο Παλαιό Ψυχικό πλησιάζει τα 700.000 ευρώ.
Η διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων στράφηκε κατά της ίδιας ως εγγυήτριας και του πρωτοοφειλέτη, ιδρυτή εταιρείας, ο οποίος δεν είχε στην κατοχή του το οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο. Για την αποφυγή του κοινωνικού διασυρμού, η εγγυήτρια όχι μόνο αποπλήρωσε το χρέος, αλλά απέσυρε και τις τραπεζικές της καταθέσεις από τη συγκεκριμένη τράπεζα, η οποία φέρεται να αντιπροσωπεύει την εταιρεία με έδρα την Αγγλία που διεκδικούσε τα ακίνητα.
