Αποθηκεύουμε καθημερινά, δεδομένα σε διαφορετικά μέσα, όπως οπτικούς δίσκους CD-R / DVD-R, μαγνητικούς σκληρούς δίσκους ή μνήμες κατασκευασμένες από ημιαγωγούς. Αλήθεια όμως, πόσο αξιόπιστα είναι αυτά τα μέσα, και πόση είναι η αναμενόμενη διάρκεια ζωής τους;
Οπτικά μέσα: CD-R και DVD-R
Όταν γράφουμε (ή "καίμε") ένα CD-R ή ένα DVD-R, θα πρέπει να γνωρίζουμε πως τα δεδομένα που περιέχονται σε αυτό δεν θα πρέπει να προορίζονται για μακρά αποθήκευση. Ο μεγαλύτερος εχθρός των οπτικών μέσων, δεν είναι άλλος από τις μηχανικές φθορές (γρατζουνιές, σκόνες και υλικά που εισχωρούν στο μέσο), αλλά και χημικές φθορές (οξείδωση), τόσο στο εσωτερικό στρώμα, όσο και στην ανακλαστική επιφάνεια. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από τον Dr. J. Perdereau, η αναμενόμενη ζωή ενός CD-R υπολογίζεται στα 10 χρόνια, χωρίς καν όμως αυτό να αποτελεί τον κανόνα, αφού ένας τέτοιος αναμενόμενος χρόνος ζωής δεν ισχύει για όλες τις μάρκες και όλες τις ποιότητες. CD-Rs που κατασκευάζονται χύμα και πωλούνται πάμφθηνα, δεν έχουν την ίδια ποιότητα με ακριβότερες μάρκες που ακολουθούν κάποιες πιστοποιημένες διαδικασίες.
Αντίστοιχα στα DVD-/+R media, δεν υπάρχουν (ή τουλάχιστον δεν γνωρίζουμε για) έρευνες σχετικά με την πραγματική τους αντοχή στον χρόνο. Οι κατασκευαστές δίνουν κάποιες τιμές της τάξης των 30 με... 100 ετών για τα DVD-R/DVD+R και έως 30 ετών για τα DVD-RW/DVD+RW (με όριο τις 1.000 επανεγγραφές). Ισχύουν και εδώ όσα ειπώθηκαν σχετικά με την ποιότητα του μέσου ανάλογα με τον κατασκευαστή.
Ένα ενδιαφέρον γεγονός είναι πως εκτός από τον ήλιο, την σκόνη και τις γρατζουνιές, τα εγγράψιμα οπτικά μέσα έχουν ως εχθρό ακόμη και τους... μύκητες: Το 2001, επιστήμονες από την Ισπανία ανακάλυψαν έκπληκτοι πως ένας μύκητας... κατέτρωγε τα CD που είχε φέρει πίσω από τις διακοπές (στην Λατινική Αμερική) μια οικογένεια. Ο μύκητας κατέτρωγε το εξωτερικό πλαστικό μέρος -ακόμη και το αλουμίνιο- κάτι που ευτυχώς δεν αποτελεί ιδιαίτερο κίνδυνο για την χώρα μας, αφού απαιτείται (εκτός από τον συγκεκριμένο μύκητα) συνδυασμός μεγάλων ποσοστών υγρασίας και υψηλή θερμοκρασία ταυτόχρονα.
Μαγνητικοί δίσκοι
Οι μαγνητικοί (σκληροί) δίσκοι, χρησιμοποιούνται τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά από τον υπολογιστή μας. Βασιζόμενοι σε μια ώριμη τεχνολογία, αποτελούν σήμερα το μέσο που προσφέρει την μεγαλύτερη δυνατή χωρητικότητα.
Οι εχθροί των σκληρών δίσκων δεν είναι και λίγοι: Η πρώτη αιτία προβλημάτων είναι οι μηχανικές καταπονήσεις. Πτώση του μέσου, κούνημα κατά την διάρκεια λειτουργίας του ή ακόμη από μη σωστή συνδεσμολογία μέσα στην κεντρική μονάδα (κάτι που προκαλεί κραδασμούς και φθορά), όλα επιβαρύνουν τον δίσκο, και μπορούν να επιφέρουν την χειρότερη δυνατή βλάβη, αυτή του "crash-αρίσματος" των κεφαλών. Ελαττωματικά φίλτρα σκόνης που μπορεί να επιτρέψουν να περάσει έστω ένα ελάχιστο σωματίδιο, είναι αρκετά για να υπάρξει καταστροφή. Ακόμη, ισχυρά μαγνητικά πεδία κοντά στον δίσκο αλλά και φυσικές φθορές στο μαγνητικό μέσο μπορούν να καταστρέψουν μέρος των αποθηκευμένων δεδομένων, ενώ πάντα υπάρχει η πιθανότητα "καψίματος" την πλακέτας-ελεγκτή στο κάτω μέρος του δίσκου.
Τα παραπάνω μπορούν να συμβούν τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς σκληρούς δίσκους, χωρίς εξαιρέσεις. Σίγουρα οι δίσκοι 2.5" (που χρησιμοποιούνται στους φορητούς Η/Υ αλλά και στους μικρούς σε μέγεθος εξωτερικούς δίσκους), έχουν μεγαλύτερη ανοχή στις μηχανικές καταπονήσεις, αλλά ως εκεί.
Οι μεγάλοι κατασκευαστές δίσκων (Seagate, WD, Samsung, Hitachi) συνήθως δίνουν μία τιμή ενδιάμεσου χρόνου λειτουργίας μεταξύ βλαβών (MTBF), ή μια τιμή CDL (Component Design Life). Σε γενικές γραμμές, ένας σκληρός δίσκος έχει προσδόκιμο ζωής τα τρία με πέντε χρόνια, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δίσκοι συχνά δεν παρουσιάζουν προβλήματα πολύ νωρίτερα ή πολύ αργότερα από αυτό το χρονικό όριο.
Ημιαγωγές μνήμες
Εδώ και χρόνια αποθηκεύουμε δεδομένα στις SD/MMC (και όχι μόνο) κάρτες των κινητών τηλεφώνων και των φωτογραφικών μηχανών μας αλλά και στα USB sticks, ενώ οι σκληροί δίσκοι στερεάς κατάστασης (SSD) έχουν καταστεί εδώ και λίγο καιρό, must για τα γρήγορα PCs.
Το πλεονέκτημα των ημιαγωγών μέσων μόνιμης αποθήκευσης είναι σίγουρα η αντοχή που παρουσιάζουν σε όλα αυτά που μπορούν να καταστρέψουν έναν σκληρό δίσκο: Υγρασία, κραδασμοί, σκόνη, τίποτα από αυτά δεν επηρεάζει αρνητικά μια κάρτα μνήμης ή έναν SSD δίσκο. Ποιά είναι λοιπόν η Αχίλλειος πτέρνα τους; Ο περιορισμένος κύκλος εγγραφών.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Για παράδειγμα, τα περισσότερα USB sticks βασίζονται στην MLC τεχνολογία, κάτι που σημαίνει αναμενόμενη ζωή 10.000 εγγραφών σε κάθε block. Αυτή η τιμή μπορεί να φαντάζει μεγάλη, στην πραγματικότητα όμως, αν διενεργούμε εργασίες όπως π.χ. χρήση του USB stick ως cache για τα Windows Vista/7, τότε το μέσο φθείρεται υπερβολικά γρήγορα. Αν π.χ. ένα block γράφεται 15 φορές την ημέρα, τότε με καθημερινή χρήση, το μέσο έχει αναμενόμενη ζωή 2 ετών το πολύ! Επιπρόσθετα ο connector που συνδέεται στην USB θύρα, έχει προσδόκιμο 1.500 συνδέσεων/αποσυνδέσεων πριν αποδημήσει εις κύριο.
Το ίδιο ισχύει και στις SD/MMC κάρτες, που ανάλογα με τον κατασκευαστή της μνήμης, μπορούν να αντέξουν σύμφωνα με τις προδιαγραφές, από 5.000 κύκλους εγγραφής έως 100.000 κύκλους ή και ένα εκατομμύριο. Όλα εξαρτώνται από την τεχνολογία που χρησιμοποιεί η εκάστοτε εταιρεία (μια μίνι έρευνα αγοράς μπορεί να σας δώσει πληροφορίες πριν αγοράσετε κάποια κάρτα μνήμης, όσον αφορά την μνήμη που χρησιμοποιεί).
Ασφάλεια δεδομένων στην πράξη
Ως συνήθως, καταλήγουμε στο ίδιο σημείο - στην ασφάλεια των δεδομένων μας. Και ας δούμε λίγο πώς λειτουργούν μεσαίες εταιρείες που διαχειρίζονται βάσεις δεδομένων, για να καταλάβουμε καλύτερα τους κινδύνους:
Συνήθως ένας server (στον οποίο αποθηκεύονται τα δεδομένα), έχει τέσσερις ή και παραπάνω δίσκους σε διάταξη RAID1 ή 5. Με αυτόν τον τρόπο, η καταστροφή ενός (ή και περισσότερων δίσκων), δεν σημαίνει και χάσιμο των δεδομένων. Επιπρόσθετα ανά συχνά διαστήματα (π.χ. στο τέλος κάθε ημέρας) παίρνονται αντίγραφα ασφαλείας (backups) σε ξεχωριστά μέσα (π.χ. αν παίρνεται backup κάθε ημέρα, τότε υπάρχουν 7 κασέτες για κάθε ημέρα της εβδομάδας). Με αυτόν τον τρόπο, ακόμη και αν ένα μέσο καταστραφεί, και πάλι υπάρχει εναλλακτική λύση επαναφοράς δεδομένων.
Αν συγκρίνουμε αυτές τις μεθοδικές πρακτικές σε σχέση με την καθημερινή μας χρήση τότε πραγματικά το αποτέλεσμα είναι αρκετά λυπητερό. Οι περισσότεροι χρήστες δεν παίρνουν ποτέ αντίγραφα ασφαλείας, άλλοι παίρνουν αντίγραφα σε ένα μέσο και το αφήνουν στην τύχη του, ενώ άλλοι αποθηκεύουν τα δεδομένα αποκλειστικά στον εξωτερικό δίσκο, πιστεύοντας πως αυτός είναι αθάνατος και πως οι νόμοι της φυσικής δεν διέπουν την αφεντιά του.
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε το χάσιμο δεδομένων;
Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε, είναι να θεσπίσουμε κανόνες: Αντίγραφα ασφαλείας ανά τακτά χρονικά διαστήματα, αποφυγή εγγραφής πληροφοριών για "μόνιμη" αποθήκευση σε οπτικά μέσα, και αν αυτό δεν είναι δυνατόν, φύλαξη των CD/DVD σε κλειστό κουτί σε χώρο που δεν θα είναι εκτεθειμένα σε φως ή σκόνη. Εφόσον εξαρτάστε από ένα μέσο για σοβαρή δουλειά (π.χ. φωτογράφος), ελέγξτε χονδρικά πόσο καιρό ή πόσες δουλειές έχετε κάνει με την κάρτα μνήμης σας, και σκεφτείτε να την αντικαταστήσετε πριν εμφανίσει προβλήματα. Η προληπτική αλλαγή εσωτερικού/εξωτερικού δίσκου είναι και αυτή μέσα στο πρόγραμμα, ενώ υπάρχουν και εδικά διαγνωστικά προγράμματα που εκμεταλλεύονται στην SMART τεχνολογία, και που μπορούν να σας δώσουν έγκαιρη προειδοποίηση για το γεγονός πως ο σκληρός δίσκος παρουσιάζει προβλήματα.
Να θυμάστε πάντα, πως όλα φθείρονται, και πως δεν υπάρχει ποτέ απόλυτη ασφάλεια. Από την άλλη, επενδύοντας χρόνο και κάποια χρήματα, να είστε σίγουροι πως κατά 99% θα αποφύγετε την δύσκολη εκείνη στιγμή που θα πρέπει να αποχωριστείτε τα δεδομένα σας για πάντα!
oem.gr
