περί ελαιολάδου
τι προσφέρει στον οργανισμό μας το ελαιόλαδο;
τι είναι ακριβώς τα αντιοξειδωτικά που περιέχει;
πρέπει να αγοράζουμε χύμα ή τυποποιημένο;
πώς μπορούμε να ξέρουμε ότι το ελαιόλαδο που αγοράζουμε είναι όντως καλό για την υγεία μας;
είναι πολύ δύσκολο να συμβεί αυτό, δεδομένου ότι ακόμα και από τη γεύση δεν μπορούμε να βγάλουμε ασφαλές συμπέρασμα, επομένως θα πρέπει να εμπιστευθούμε ανθρώπους που μπορούν να το ελέγξουν. συνήθως από το ελαιόλαδο ξέρουμε δύο πράγματα: την οξύτητα και το αν μας «καιει» στο λαιμό ή όχι. από εκεί και πέρα, εάν είναι ελαφρώς ή βαρέως νοθευμένο, εμείς ως καταναλωτές, είναι δύσκολο να το διαπιστώσουμε. βεβαίως, αυτοί οι κίνδυνοι δεν συντρέχουν στο τυποποιημένο ελαιόλαδο το οποίο ελέγχεται διεξοδικά.
ποιες είναι λοιπόν, εκείνες οι εγγυήσεις που πρέπει να ζητάμε από ένα καλό ελαιόλαδο;
πρώτον να είναι ελαιόλαδο και μόνον αυτό, δηλαδή να μην έχει νοθευτεί από άλλες λιπαρές ουσίες, όπως π.χ. πυρηνέλαιο ή άλλα φυτικά έλαια, πράγμα το οποίο θα πρέπει να διασφαλίζεται, διότι όταν μιλάμε για λάδι, μιλάμε αποκλειστικά για ελαιόλαδο. επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν διαχωρισμοί ακόμα και μεταξύ ελαιολάδων, από το εξαιρετικό παρθένο που είναι και το ανώτερης ποιότητας , μέχρι το απλό ελαιόλαδο. επομένως, πρέπει να διασφαλιστεί ότι όταν λέμε εξαιρετικό παρθένο, είναι όντως εξαιρετικό παρθένο.
ποια είναι τα χαρακτηριστικά του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου;
πρέπει να έχει οξύτητα 0-1%, η οποία πρέπει να αναγράφεται στη συσκευασία. επίσης, το ελαιόλαδο παράγεται αποκλειστικά από έκθλιψη του καρπού της ελιάς, διαδικασία η οποία διαχωρίζει το ελαιόλαδο από όλα τα υπόλοιπα λάδια, που παράγονται με χημική εκχύλιση. με τη διαδικασία αυτή, παίρνουμε μόνο τη λιπαρή ουσία και όχι όλα τα άλλα στοιχεία που έχει μέσα το ελαιόλαδο και τα οποία το διαφοροποιούν από όλα τα υπόλοιπα λάδια. τα στοιχεία αυτά είναι εκείνα που προσδίδουν στο ελαιόλαδο τα λεγόμενα «οργανοληπτικά χαρακτηριστικά» του. σ? αυτά ανήκουν βιταμίνες, μέταλλα ή άλλες ουσίες, πολύ χρήσιμες για τον οργανισμό μας, οι οποίες λέγονται «αντιοξειδωτικές».
τι ακριβώς είναι αυτές οι ουσίες, και πως δρουν στον οργανισμό;
όταν ένα κύτταρο του οργανισμού μας εκτίθεται σε μεγάλες ποσότητες οξυγόνου ή πιο σωστά σε ουσίες που παράγονται από τη μη σωστή χρησιμοποίηση του οξυγόνου (τις ελεύθερες ρίζες, όπως λέγονται), «σκουριάζει» ?όπως σκουριάζουν τα μέταλλα όταν έρθουν σε επαφή με το οξυγόνο ? πράγμα που σημαίνει ότι μεταβάλλεται η δομή του dna και το κύτταρο δεν μπορεί να δουλέψει.
σε αυτή την περίπτωση το κύτταρο είτε πεθαίνει είτε χρειάζεται επιπλέον εφόδια από τον οργανισμό μας για να ανακάμψει. τα αντιοξειδωτικά, λοιπόν, είναι μικροστοιχεία που περιέχονται στο λάδι, στο κρασί, στο τσάι, στα φρούτα και αλλού και τα οποία παρέχουν στον οργανισμό μας τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει πολύ πιο αποτελεσματικά την εξάντληση των κυττάρων, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση των ονομαζόμενων «νόσων του πολιτισμού», χρόνιων παθήσεων όπως ο καρκίνος ή η αθηρωμάτωση. καταστάσεις όπως το άγχος, το κάπνισμα, η υπεριώδης ακτινοβολία κ.λπ., μπορούν να οδηγήσουν στην παραγωγή αυτών των ελευθέρων ριζών. τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες, φυτικής προέλευση οι οποίες εξουδετερώνουν τις βλαβερές αυτές ελεύθερες ρίζες. το ελαιόλαδο περιέχει μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών (σε αντίθεση με τα υπόλοιπα λίπη και έλαια που δεν περιέχουν καθόλου), που βοηθούν στο φρεσκάρισμα και την αναζωογόνηση των κυττάρων μας. εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι ειδικά το ελληνικό ελαιόλαδο περιέχει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες αντιοξειδωτικών από όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά ελαιόλαδα.
ο τρόπος φύλαξης του ελαιολάδου κατά πόσο μπορεί να επηρεάσει την ποιότητά του;
τρία στοιχεία ευθύνονται για την ποιότητα του ελαιολάδου:
1. ο τρόπος μαζέματος του καρπού
2. ο τρόπος λειτουργίας του εργοστασίου στο οποίο γίνεται η σύνθλιψη
3. ο τρόπος φύλαξης του ελαιολάδου
είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι αν η θερμοκρασία έκθλιψης της ελιάς ξεπεράσει τους 30 βαθμούς και η φύλαξη του ελαιολάδου γίνει σε υψηλές θερμοκρασίες ή στο φως, οδηγούν σε απώλεια όλων των παραπάνω ωφέλιμων στοιχείων. αν ένα λάδι φυλάσσεται σε ένα 16κιλο τενεκέ και αφεθεί στην κουζίνα, κάποια στιγμή που η θερμοκρασία θα ξεπεράσει τους 30 βαθμούς θα έχει χαλάσει. γι? αυτό θα δείτε ότι τα καλά λάδια φυλάσσονται σε σκούρα γυάλινα δοχεία ή ακόμα καλύτερα σε πήλινα . επίσης, το ελαιόλαδο είναι καλό να φυλάσσεται μακριά από το φως και σε μικρές συσκευασίες του 1-5 λίτρων για να ανανεώνεται γρήγορα και να αποφεύγεται η οξείδωση.
ο κόσμος νομίζει ότι το ελαιόλαδο που παίρνει κατευθείαν από τον παραγωγό είναι εξαιρετικής ποιότητας. ισχύει αυτό;
πολλοί καταναλωτές νομίζουν ότι αν πάνε στο χωράφι και αγοράσουν λάδι κατευθείαν από τον παραγωγό, αυτό θα είναι εξαιρετικής ποιότητας. φυσικά και υπάρχουν πιθανότητες να συμβεί αυτό, αλλά τις περισσότερες φορές αυτό δεν ισχύει. σε μια πρόσφατη έρευνα του ινστιτούτου καταναλωτών εξετάστηκαν τυχαία δείγματα χύμα ελαιολάδου, σε καταναλωτές που τα είχαν προμηθευτεί κατευθείαν από τους παραγωγούς. σε ένα πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό, η ποιότητα δεν ήταν αυτή που υποτίθεται ότι είχαν αγοράσει οι καταναλωτές.
τι πλεονέκτημα έχει το τυποποιημένο ελαιόλαδο έναντι του χύμα;
το πλεονέκτημα είναι ότι οι σοβαρές εταιρίες έχουν σύγχρονα εργαστήρια, όπου ελέγχουν το λάδι σε πολλά σημεία. γίνεται έλεγχος για φυτοφάρμακα, οξύτητα, χρώμα, υπολειμματικές ουσίες, σωστή αποθήκευση, αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης, πράγμα που είναι υπέρ του καταναλωτή. μεγάλες εταιρίες όπως η ελαϊσ , η οποία έχει και το μόνο εργαστήριο που έχει πιστοποιητικό ποιότητας σε επίπεδο εταιριών τροφίμων στην ελλάδα είναι σε θέση να δώσουν ένα πολύ ποιοτικό λάδι στον καταναλωτή.
τελικά, πόσο ελαιόλαδο συνιστάτε να καταναλώνουμε καθημερινά, προκειμένου να απολαμβάνουμε τις ευεργετικές του ιδιότητες;
η ελάχιστη ποσότητα η οποία μπορεί να μας διασφαλίσει καθημερινά την απαραίτητη ποσότητα ιχνοστοιχείων για τον οργανισμό μας είναι δύο με τρεις κουταλιές της σούπας.
τι προσφέρει στον οργανισμό μας το ελαιόλαδο;
τι είναι ακριβώς τα αντιοξειδωτικά που περιέχει;
πρέπει να αγοράζουμε χύμα ή τυποποιημένο;
πώς μπορούμε να ξέρουμε ότι το ελαιόλαδο που αγοράζουμε είναι όντως καλό για την υγεία μας;
είναι πολύ δύσκολο να συμβεί αυτό, δεδομένου ότι ακόμα και από τη γεύση δεν μπορούμε να βγάλουμε ασφαλές συμπέρασμα, επομένως θα πρέπει να εμπιστευθούμε ανθρώπους που μπορούν να το ελέγξουν. συνήθως από το ελαιόλαδο ξέρουμε δύο πράγματα: την οξύτητα και το αν μας «καιει» στο λαιμό ή όχι. από εκεί και πέρα, εάν είναι ελαφρώς ή βαρέως νοθευμένο, εμείς ως καταναλωτές, είναι δύσκολο να το διαπιστώσουμε. βεβαίως, αυτοί οι κίνδυνοι δεν συντρέχουν στο τυποποιημένο ελαιόλαδο το οποίο ελέγχεται διεξοδικά.
ποιες είναι λοιπόν, εκείνες οι εγγυήσεις που πρέπει να ζητάμε από ένα καλό ελαιόλαδο;
πρώτον να είναι ελαιόλαδο και μόνον αυτό, δηλαδή να μην έχει νοθευτεί από άλλες λιπαρές ουσίες, όπως π.χ. πυρηνέλαιο ή άλλα φυτικά έλαια, πράγμα το οποίο θα πρέπει να διασφαλίζεται, διότι όταν μιλάμε για λάδι, μιλάμε αποκλειστικά για ελαιόλαδο. επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν διαχωρισμοί ακόμα και μεταξύ ελαιολάδων, από το εξαιρετικό παρθένο που είναι και το ανώτερης ποιότητας , μέχρι το απλό ελαιόλαδο. επομένως, πρέπει να διασφαλιστεί ότι όταν λέμε εξαιρετικό παρθένο, είναι όντως εξαιρετικό παρθένο.
ποια είναι τα χαρακτηριστικά του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου;
πρέπει να έχει οξύτητα 0-1%, η οποία πρέπει να αναγράφεται στη συσκευασία. επίσης, το ελαιόλαδο παράγεται αποκλειστικά από έκθλιψη του καρπού της ελιάς, διαδικασία η οποία διαχωρίζει το ελαιόλαδο από όλα τα υπόλοιπα λάδια, που παράγονται με χημική εκχύλιση. με τη διαδικασία αυτή, παίρνουμε μόνο τη λιπαρή ουσία και όχι όλα τα άλλα στοιχεία που έχει μέσα το ελαιόλαδο και τα οποία το διαφοροποιούν από όλα τα υπόλοιπα λάδια. τα στοιχεία αυτά είναι εκείνα που προσδίδουν στο ελαιόλαδο τα λεγόμενα «οργανοληπτικά χαρακτηριστικά» του. σ? αυτά ανήκουν βιταμίνες, μέταλλα ή άλλες ουσίες, πολύ χρήσιμες για τον οργανισμό μας, οι οποίες λέγονται «αντιοξειδωτικές».
τι ακριβώς είναι αυτές οι ουσίες, και πως δρουν στον οργανισμό;
όταν ένα κύτταρο του οργανισμού μας εκτίθεται σε μεγάλες ποσότητες οξυγόνου ή πιο σωστά σε ουσίες που παράγονται από τη μη σωστή χρησιμοποίηση του οξυγόνου (τις ελεύθερες ρίζες, όπως λέγονται), «σκουριάζει» ?όπως σκουριάζουν τα μέταλλα όταν έρθουν σε επαφή με το οξυγόνο ? πράγμα που σημαίνει ότι μεταβάλλεται η δομή του dna και το κύτταρο δεν μπορεί να δουλέψει.
σε αυτή την περίπτωση το κύτταρο είτε πεθαίνει είτε χρειάζεται επιπλέον εφόδια από τον οργανισμό μας για να ανακάμψει. τα αντιοξειδωτικά, λοιπόν, είναι μικροστοιχεία που περιέχονται στο λάδι, στο κρασί, στο τσάι, στα φρούτα και αλλού και τα οποία παρέχουν στον οργανισμό μας τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει πολύ πιο αποτελεσματικά την εξάντληση των κυττάρων, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση των ονομαζόμενων «νόσων του πολιτισμού», χρόνιων παθήσεων όπως ο καρκίνος ή η αθηρωμάτωση. καταστάσεις όπως το άγχος, το κάπνισμα, η υπεριώδης ακτινοβολία κ.λπ., μπορούν να οδηγήσουν στην παραγωγή αυτών των ελευθέρων ριζών. τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες, φυτικής προέλευση οι οποίες εξουδετερώνουν τις βλαβερές αυτές ελεύθερες ρίζες. το ελαιόλαδο περιέχει μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών (σε αντίθεση με τα υπόλοιπα λίπη και έλαια που δεν περιέχουν καθόλου), που βοηθούν στο φρεσκάρισμα και την αναζωογόνηση των κυττάρων μας. εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι ειδικά το ελληνικό ελαιόλαδο περιέχει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες αντιοξειδωτικών από όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά ελαιόλαδα.
ο τρόπος φύλαξης του ελαιολάδου κατά πόσο μπορεί να επηρεάσει την ποιότητά του;
τρία στοιχεία ευθύνονται για την ποιότητα του ελαιολάδου:
1. ο τρόπος μαζέματος του καρπού
2. ο τρόπος λειτουργίας του εργοστασίου στο οποίο γίνεται η σύνθλιψη
3. ο τρόπος φύλαξης του ελαιολάδου
είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι αν η θερμοκρασία έκθλιψης της ελιάς ξεπεράσει τους 30 βαθμούς και η φύλαξη του ελαιολάδου γίνει σε υψηλές θερμοκρασίες ή στο φως, οδηγούν σε απώλεια όλων των παραπάνω ωφέλιμων στοιχείων. αν ένα λάδι φυλάσσεται σε ένα 16κιλο τενεκέ και αφεθεί στην κουζίνα, κάποια στιγμή που η θερμοκρασία θα ξεπεράσει τους 30 βαθμούς θα έχει χαλάσει. γι? αυτό θα δείτε ότι τα καλά λάδια φυλάσσονται σε σκούρα γυάλινα δοχεία ή ακόμα καλύτερα σε πήλινα . επίσης, το ελαιόλαδο είναι καλό να φυλάσσεται μακριά από το φως και σε μικρές συσκευασίες του 1-5 λίτρων για να ανανεώνεται γρήγορα και να αποφεύγεται η οξείδωση.
ο κόσμος νομίζει ότι το ελαιόλαδο που παίρνει κατευθείαν από τον παραγωγό είναι εξαιρετικής ποιότητας. ισχύει αυτό;
πολλοί καταναλωτές νομίζουν ότι αν πάνε στο χωράφι και αγοράσουν λάδι κατευθείαν από τον παραγωγό, αυτό θα είναι εξαιρετικής ποιότητας. φυσικά και υπάρχουν πιθανότητες να συμβεί αυτό, αλλά τις περισσότερες φορές αυτό δεν ισχύει. σε μια πρόσφατη έρευνα του ινστιτούτου καταναλωτών εξετάστηκαν τυχαία δείγματα χύμα ελαιολάδου, σε καταναλωτές που τα είχαν προμηθευτεί κατευθείαν από τους παραγωγούς. σε ένα πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό, η ποιότητα δεν ήταν αυτή που υποτίθεται ότι είχαν αγοράσει οι καταναλωτές.
τι πλεονέκτημα έχει το τυποποιημένο ελαιόλαδο έναντι του χύμα;
το πλεονέκτημα είναι ότι οι σοβαρές εταιρίες έχουν σύγχρονα εργαστήρια, όπου ελέγχουν το λάδι σε πολλά σημεία. γίνεται έλεγχος για φυτοφάρμακα, οξύτητα, χρώμα, υπολειμματικές ουσίες, σωστή αποθήκευση, αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης, πράγμα που είναι υπέρ του καταναλωτή. μεγάλες εταιρίες όπως η ελαϊσ , η οποία έχει και το μόνο εργαστήριο που έχει πιστοποιητικό ποιότητας σε επίπεδο εταιριών τροφίμων στην ελλάδα είναι σε θέση να δώσουν ένα πολύ ποιοτικό λάδι στον καταναλωτή.
τελικά, πόσο ελαιόλαδο συνιστάτε να καταναλώνουμε καθημερινά, προκειμένου να απολαμβάνουμε τις ευεργετικές του ιδιότητες;
η ελάχιστη ποσότητα η οποία μπορεί να μας διασφαλίσει καθημερινά την απαραίτητη ποσότητα ιχνοστοιχείων για τον οργανισμό μας είναι δύο με τρεις κουταλιές της σούπας.
