Είναι εκπληκτικές οι επιστημονικές και δη οι ιατρικές γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων, όπως του Ασκληπιάδη, που καταγόταν από την Βιθυνία και γνώριζε πώς να διακρίνει, αλλά και να θεραπεύει από τότε το φαινόμενο της νεκροφάνειας!..
ΟΤΑΝ για πρώτη φορά ακούσαμε στο χωριό μας, το Βεσίνι Καλαβρύτων, ότι ένας άνθρωπος «καταφονιάστηκε» δεν γνωρίζαμε τι σήμαινε η λέξη. Και δεν γνωρίζαμε, ασφαλώς, ότι ο όρος αυτός σήμαινε «νεκροφάνεια»! Τι είναι, όμως, η νεκροφάνεια;
Η νεκροφάνεια, τουλάχιστον από ιατρικής πλευράς, είναι η κατάσταση του οργανισμού κατά την οποία όλες οι ζωικές του λειτουργίες φαίνονται σαν να έχουν καταλυθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε το άτομο να θεωρείται νεκρό.
Κατάσταση νεκροφάνειας είναι δυνατό να επιφέρουν διάφορες παθολογικές καταστάσεις και δηλητηριάσεις, εγκεφαλική διάσειση, μετατραυματική καταπληξία, ασφυξία, βαριά
μέθη, κατάψυξη, ηλεκτροπληξία κ.ά.
Παλιότερα η ταφή ενός ατόμου που βρισκόταν σε κατάσταση νεκροφάνειας ήταν συνηθισμένο φαινόμενο. Στη σύγχρονη εποχή, με τις υπάρχουσες μεθόδους διαφορικής διάγνωσης της νεκροφάνειας από το θάνατο (πτωματικές κηλίδες, νεκρική ακαμψία κ.ά.), και με το νομοθετικό καθορισμό του χρόνου ταφής του πτώματος, η περίπτωση πρόωρης ταφής είναι μηδαμινή.
Επειδή, λοιπόν, ορισμένες φορές παρατηρείται νεκροφάνεια, δηλαδή άτομα που θεωρήθηκαν νεκρά να συνέλθουν, για το λόγο αυτόν η ταφή ενός νεκρού απαγορεύεται πριν περάσουν 24 ώρες από το θάνατό του (βλ. λ. νεκροφάνεια). Σε περίπτωση φυσιολογικού θανάτου εκδίδεται από το γιατρό το πιστοποιητικό θανάτου, στη συνέχεια άδεια ταφής από την Εκκλησία και την επόμενη ο νεκρός θάβεται. Αν, αντίθετα, ο θάνατος είναι ξαφνικός (ατύχημα, αυτοκτονία, δολοφονία κτλ.), γίνεται νεκροψία στο πτώμα από ιατροδικαστή, ο οποίος συντάσσει και την απαιτούμενη ιατροδικαστική έκθεση. Τέλος ο θάνατος καταχωρείται στο ληξιαρχείο του δήμου ή της κοινότητας όπου ανήκει ο νεκρός.
Μιλάμε, δηλαδή, για .. αναβίωση;
Πράγματι!... Εδώ μιλάμε για πραγματική αναβίωση, η οποία, από ιατρικής πλευράς, είναι το ξαναζωντάνεμα, η επιστροφή στη ζωή. Συχνά παρατηρείται αυτό το φαινόμενο στους κατώτερους οργανισμούς, ιδίως στα βακτήρια. Αυτά, όταν οι εξωτερικές συνθήκες στο περιβάλλον δεν είναι ευνοϊκές, σχηματίζουν ανθεκτικές μορφές, τα σπόρια. Διώχνουν το νερό τους, σχηματίζουν γύρω τους ένα προστατευτικό περίβλημα και σταματούν όλες τις λειτουργίες της ζωής τους. Σ' αυτή την κατάσταση νάρκης μπορούν να μείνουν για αρκετό χρονικό διάστημα, ως και χιλιάδες χρόνια, μέχρις ότου οι συνθήκες του περιβάλλοντος ξαναγίνουν ευνοϊκές. Τότε αποβάλλουν το περίβλημά τους και αρχίζουν πάλι να ζουν κανονικά όπως πριν. Αυτή η επιστροφή στην κανονική ζωή είναι η αναβίωση και είναι γνωστή με τον όρο «βλάστηση» των σπορίων.
Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται σε σπάνιες περιπτώσεις και στον άνθρωπο. Τυχαίνει δηλαδή, για κάποιο ανεξήγητο λόγο, να υποστούν αναστολή οι λειτουργίες του σώματος, η καρδιά χτυπάει πολύ αργά και ασθενικά, τόσο που δεν ακούγεται, ώστε φαίνεται ότι ο άνθρωπος πέθανε. Κατά τη διάρκεια της κηδείας όμως, ή και αργότερα, μετά την ταφή, οι λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού ξαναβρίσκουν το ρυθμό τους, οπότε μιλάμε για «νεκροφάνεια». Για το λόγο αυτό διατηρείται ο νεκρός 24 ώρες πριν ταφεί, χρονικό διάστημα που επιβάλλει και η σχετική νομοθεσία για να επιτραπεί η ταφή. Το ίδιο έθιμο συναντάται και στους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι διατηρούσαν το νεκρό τρεις ημέρες πριν την καύση του.
Τι γνώριζε, λοιπόν, ο Ασκληπιάδης;
Ο Ασκληπιάδης ο εκ Βιθυνίας (130-40 π.Χ.) όπως είναι γνωστό, ήταν ένας αρχαίος Έλληνας γιατρός από την Προύσα της Βιθυνίας. Επισκέφτηκε την Αθήνα, όπου παρακολούθησε την επικούρεια διδασκαλία για τη σύσταση του κόσμου από άτομα. Μαθήτευσε κοντά στο διάσημο φαρμακολόγο Κλεόφαντο. Από το 91 π.Χ. έζησε στη Ρώμη, όπου στην αρχή ήταν δάσκαλος της ρητορικής και κατόπιν διάσημος γιατρός. Υπήρξε φίλος του Κικέρωνα. Έχοντας ως βάση τη θεωρία των ατόμων έγινε ο εισηγητής της λεγόμενης μεθοδικής σχολής. Παραδεχόταν ότι κάθε ασθένεια είναι αποτέλεσμα της μη απόλυτης λειτουργίας των μορίων και ότι για την αποκατάσταση της υγείας είναι ανάγκη η λειτουργία αυτή να ξανάρθει στην ομαλή της κατάσταση. Πίστευε ότι αυτό ήταν κατορθωτό χωρίς φάρμακα αλλά με ειδική δίαιτα και με μέσα μηχανικά: μάλαξη, υδροθεραπεία και γενικά με γυμναστική. Υπήρξε αντίπαλος πολλών αντιλήψεων του Ιπποκράτη. Στον Ασκληπιάδη φαίνεται ότι ανήκει το απόφθεγμα «γρήγορα, ακίνδυνα, ευχάριστα», που δηλώνει τον τρόπο σύμφωνα με το οποίο ο γιατρός οφείλει να θεραπεύει τον ασθενή. Έγραψε πλήθος συγγραμμάτων, από τα οποία σώζονται μόνο αποσπάσματα. Τα πιο σημαντικά ήταν τα: «Περί σφυγμών», «Περί αναπνοής», «Περί ψυχής», «Περί περιοδικών πυρετών», «Περί λοιμού», «Περί καρδιακής νόσου», «Περί αλωπεκίας». Πρώτος διέκρινε τις ασθένειες σε χρόνιες και οξείες, τους σπασμούς σε τονικούς και κλονικούς. Πρώτος πρότεινε και υλοποίησε την τραχειοτομία σε περίπτωση επικίνδυνης ασφυξίας. Διέκρινε και θεράπευσε τη νεκροφάνεια και άσκησε με επιδεξιότητα τη χειρουργική!.. (Βλέπε και Εγκυκλοπαίδεια «Μαλλιάρης-παιδεία»).
