«Μήπως πρέπει να ανησυχήσω που το παιδί μου δε λέει πολλές λέξεις; Μπα! Είναι μικρός/ή ακόμη?.. Θα περιμένω?.»
Αυτή είναι μια φράση που ακούμε πολύ συχνά εμείς οι λογοθεραπευτές, από γονείς που επικοινωνούν μαζί μας για να διαπιστώσουν αν πραγματικά πρέπει να ανησυχήσουν. Έτσι λοιπόν σκεφτήκαμε να αναφέρουμε αναλυτικά τα στάδια γλωσσικής ανάπτυξης. Αρχικά θα αναφερθούμε στις ηλικίες 6 μηνών - 3 ετών και σε επόμενο άρθρο θα δούμε αναλυτικά και τα στάδια τυπικής γλωσσικής ανάπτυξης για παιδιά 3 - 7 ετών.
Είναι αλήθεια βέβαια ότι η εξέλιξη της ανάπτυξης των παιδιών διαφέρει, οπότε υπάρχουν διαφορές και στην ανάπτυξη της ομιλίας τους. Είναι επίσης αλήθεια ότι ένας λογοθεραπευτής μπορεί συνήθως να προσδιορίσει εάν η γλωσσική ανάπτυξη παρεκκλίνει από την φυσιολογική. Ένα παιδί πρέπει να πληρεί τα περισσότερα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά που αντιστοιχούν στη χρονολογική ηλικία του.
Χρήσιμη συμβουλή
Πριν την έναρξη ομιλίας των παιδιών, προηγείται ένας ολόκληρος χρόνος όπου συλλέγουν ερεθίσματα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη λέξη «ερεθίσματα» γιατί είναι ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουμε. Μέσα από τις πέντε αισθήσεις μας, συλλέγουμε πληροφορίες και μαθαίνουμε. Εμείς ως γονείς, θα ήταν καλό να παίζουμε παιχνίδια, να δείχνουμε εικόνες, να διαβάζουμε βιβλία, να μιλάμε στα παιδιά μας, δίνοντας τους έτσι με ένα πολυαισθητηριακό τρόπο, αρκετά ερεθίσματα για να γνωρίσουν το περιβάλλον τους.
Αυτή είναι μια φράση που ακούμε πολύ συχνά εμείς οι λογοθεραπευτές, από γονείς που επικοινωνούν μαζί μας για να διαπιστώσουν αν πραγματικά πρέπει να ανησυχήσουν. Έτσι λοιπόν σκεφτήκαμε να αναφέρουμε αναλυτικά τα στάδια γλωσσικής ανάπτυξης. Αρχικά θα αναφερθούμε στις ηλικίες 6 μηνών - 3 ετών και σε επόμενο άρθρο θα δούμε αναλυτικά και τα στάδια τυπικής γλωσσικής ανάπτυξης για παιδιά 3 - 7 ετών.
Το μωράκι σας λοιπόν σε ηλικία 6 ? 12 μηνών θα πρέπει να?.
- Αντιδρά στους ήχους, κοιτάζει ή στρέφει το κεφάλι του προς την πηγή παραγωγής ήχου.
- Χαμογελάει όταν του μιλάτε.
- Αναγνωρίζει οικείες και γνώριμες φωνές.
- Μιμείται και παράγει απλούς ήχους.
- Χρησιμοποιεί κυρίως τα φωνήματα /π/, /μπ/, /μ/ και /ν/ κατά το βάβισμά του.
- Παράγει ήχους ή χρησιμοποιεί χειρονομίες για να δείξει πράγματα που θέλει.
- Οι ήχοι που παράγει ποικίλουν σε συχνότητα και ένταση.
- Κατανοεί απλές εντολές ( π.χ. έλα. κάτσε, κοίτα ).
- Κατανοεί και αντιλαμβάνεται το «όχι» και το «μη».
- Καταλαβαίνει και ανταποκρίνεται στο όνομά του.
- Χρησιμοποιεί και μιμείται μεγαλύτερη ποικιλία ήχων.
- Αναγνωρίζει ονόματα οικείων αντικειμένων ( π.χ. νερό, γάλα. παπούτσι).
- Λέει «μαμά» και «μπαμπά» λειτουργικά.
- Χρησιμοποιεί πιο συχνά φωνήματα αντί για κλάμα για να τραβήξει την προσοχή των άλλων.
- Έχει λεξιλόγιο από 1 έως 3 λέξεις.
Όταν λίγο μεγαλώσει και βρίσκεται σε ηλικία 12 ? 24 μηνών θα πρέπει να?.
- Κατανοεί κυρίως απλές και μερικές διπλές εντολές καθώς και μικρές προτάσεις.
- Έχει ένα λεξιλόγιο από 3 έως 20 λέξεις , κυρίως ουσιαστικά.
- Κάνει μικρές προτάσεις 2 λέξεων ( π.χ. «μαμά γάλα» ).
- Κάνει συνδυασμό χειρονομιών και φωνημάτων.
- Ζητάει επιθυμητά αντικείμενα και κατονομάζει οικεία αντικείμενα.
- Μιμείται κυρίως την πρώτη συλλαβή σύνθετων και μεγάλων λέξεων.
- Έχει ένα παθητικό λεξιλόγιο (κατανοεί) περίπου 300 λέξεων.
- Αρχίζει να κάνει συνδυασμό ουσιαστικών και ρημάτων ( μικρές προτάσεις 2-3 λέξεων).
- Αρχίζει να χρησιμοποιεί αντωνυμίες ( εγώ, μου, εσύ ).
- Απαντάει σε ερωτήσεις τύπου : « Τι είναι αυτό; ».
- Απολαμβάνει να ακούει παραμύθια και ιστορίες.
- Αναγνωρίζει 5 μέρη του σώματός του.
- Εκτελεί και κατανοεί διπλές εντολές.
- Λέει το όνομά του.
- Ο λόγος του να είναι 23-50% καταληπτός από αγνώστους και μη εξοικειωμένους με το παιδί ακροατές.
Όταν πια φθάσει σε ηλικία 2 ? 3 ετών, θα πρέπει να?
- Αντιλαμβάνεται ποσοτικές έννοιες όπως «ένα» και «όλο».
- Ζητάει αντικείμενα με το όνομά τους.
- Απαντάει σε κάποιες κλειστού τύπου ερωτήσεις (τύπου ναι-όχι).
- Κατονομάζει ολοένα και περισσότερα καθημερινά αντικείμενα.
- Καταδεικνύει εικόνες σε βιβλία όταν του ζητηθεί.
- Αναγνωρίζει αρκετά μέρη του σώματός του.
- Απαντάει σε απλές ερωτήσεις.
- Κάνει ερωτήσεις 1 ή 2 λέξεων.
- Κάνει προτάσεις 3 ? 4 λέξεων.
- Χρησιμοποιεί κάποιες προθέσεις και άρθρα, ενικούς ? πληθυντικούς και αρνήσεις «όχι» «μη».
- Κατανοεί το «γιατί», «πόσο» και «ποιανού».
- Έχει ένα ενεργητικό λεξιλόγιο 50 έως 250 λέξεων (ταχεία ανάπτυξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου).
- Έχει ένα παθητικό λεξιλόγιο (κατανοεί) 500 έως 900 λέξεων.
- Παράγει σωστά τα φωνήεντα.
- Κατανοεί ερωτήσεις τύπου «γιατί, ποιος, ποιανού».
- Έχει καταληπτή ομιλία κατά 50 ? 75 %.
Είναι αλήθεια βέβαια ότι η εξέλιξη της ανάπτυξης των παιδιών διαφέρει, οπότε υπάρχουν διαφορές και στην ανάπτυξη της ομιλίας τους. Είναι επίσης αλήθεια ότι ένας λογοθεραπευτής μπορεί συνήθως να προσδιορίσει εάν η γλωσσική ανάπτυξη παρεκκλίνει από την φυσιολογική. Ένα παιδί πρέπει να πληρεί τα περισσότερα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά που αντιστοιχούν στη χρονολογική ηλικία του.
Χρήσιμη συμβουλή
Πριν την έναρξη ομιλίας των παιδιών, προηγείται ένας ολόκληρος χρόνος όπου συλλέγουν ερεθίσματα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη λέξη «ερεθίσματα» γιατί είναι ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουμε. Μέσα από τις πέντε αισθήσεις μας, συλλέγουμε πληροφορίες και μαθαίνουμε. Εμείς ως γονείς, θα ήταν καλό να παίζουμε παιχνίδια, να δείχνουμε εικόνες, να διαβάζουμε βιβλία, να μιλάμε στα παιδιά μας, δίνοντας τους έτσι με ένα πολυαισθητηριακό τρόπο, αρκετά ερεθίσματα για να γνωρίσουν το περιβάλλον τους.
