Εκπαιδεύοντας τα παιδιά να αντιστέκονται στη βία: Τρόποι να το επιτύχουμε
Το σύνολο των ερευνών έχει δείξει ότι η βίαιη ή η επιθετική συμπεριφορά συχνά μαθαίνεται στην παιδική ηλικία. Οι γονείς, δάσκαλοι, μέλη της οικογένειας μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά ώστε να μάθουν να ελέγχουν τα συναισθήματα τους χωρίς να χρησιμοποιούν βία.
Παρακάτω θα βρείτε μερικούς χρήσιμους τρόπους συνεργασίας με το παιδί ώστε να αποφευχθούν κρούσματα βίας.
* Δείξτε αγάπη και φροντίδα στο παιδί με σταθερότητα και διάρκεια
Ένα παιδί για να νοιώσει ασφαλές και να αποκτήσει εμπιστοσύνη χρειάζεται να έχει μια δυνατή και γεμάτη αγάπη σχέση με το γονιό ή τον ενήλικα με τον οποίο ζεί. Η έλλειψη ενός σταθερού δεσμού κάνει το παιδί να συμπεριφέρεται εχθρικά και να είναι δύσκολο στη μεταχείρηση. Η υπερβολική ανεξαρτησία και η διαπαιδαγώγηση χωρίς όρια τα οδηγεί μερικές φορές να συμπεριφέρονται με τρόπο που απογοητεύει, εξοργίζει ή μπερδεύει εκείνον που τα έχει υπό την εποπτεία του. Στην περίπτωση αυτή καλό θα ήταν να έχετε την υπομονή και τη θέληση να μιλήσετε μαζί του και να δείτε μέσα από το διάλογο πώς μπορείτε να λύσετε με ειρηνικό τρόπο τις διαφωνίες. Προσπαθήστε να αποφεύγετε τις εντάσεις και τις βίαιες συμπεριφορές σας μπροστά του.
* Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας είναι υπό την εποπτεία κάποιου
Τα παιδιά εξαρτώνται από τους γονείς και τα κοντινά μέλη της ευρύτερης οικογένειας από τα οποία επιζητούν τη συμπαράσταση, την εμψύχωση και τη στήριξη καθώς μαθαίνουν τα βήματα προς την ανεξαρτησία. Χωρίς την κατάλληλη επιτήρηση τα παιδιά κινδυνεύουν να αναπτύξουν ακατάλληλες συμπεριφορές.
* Επιμείνετε στο να ξέρετε που βρίσκεται το παιδί σας ανά πάσα ώρα και στιγμή ή ζητείστε από κάποιον της εμπιστοσύνης σας να το προσέχει για εσάς.
* Παρακινείστε το παιδί σας να λαμβάνει μέρος σε εξωσχολικές δραστηριότητες όπως αθλήματα.
Συνοδεύστε το παιδί σας στις δραστηριότητες του και παρατηρείστε πώς συμπεριφέρεται στα άλλα παιδιά. Μάθετέ του πώς να αντιδρά στις βίαιες συμπεριφορές των άλλων παιδιών, εξηγώντας του πως μπορούμε να λύνουμε τα προβλήματα χωρίς τη χρήση βίας χρησιμοποιώντας το μυαλό μας.
* Εξηγήστε τι συνέπειες μπορεί να έχει μια βίαιη συμπεριφορά του στο άλλο παιδί αλλά και σε αυτό το ίδιο.
* Δώστε το καλό παράδειγμα στα παιδιά σας
Η συμπεριφορά και οι αξίες των γονιών και των άλλων ατόμων στην οικογένεια μπορούν να επηρεάσουν τα παιδιά. Στην περίπτωση που το παιδί σας είναι επιθετικό προς άλλα παιδιά να είστε σαφείς για τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς του. Τα παιδιά έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι υπάκουα όταν επιβραυβεύονται από γονείς που ξέρουν ότι έχουν την προσοχή και το έμπρακτο ενδιαφέρον τους.
Μερικοί από τους ειρηνικούς τρόπους με τους οποίους θα μπορούσατε να μάθετε στο παιδί να αντιμετωπίζει διάφορα θέματα είναι οι εξής:
1) Συζητήστε τα προβλήματα μαζί του
2) Ρωτήστε το να σας πεί τι θα μπορούσε να συμβεί αν χρησιμοποιούσε βία για να λύσει κάποιο πρόβλημα
3)Συζητήστε για το πως θα ήταν χωρίς να χρησιμοποιήσει βία.
Η εξωτερίκευση των σκέψεων του παιδιού σε συνδυασμό με το διάλογο βοηθούν ώστε το παιδί να συνειδητοποιήσει ότι η βία δεν είναι η λύση.
4) Μη χειροδικείτε.
Αποφύγετε να χαστουκίζετε ή γενικότερα να χτυπάτε το παιδί σας με σκοπό να το πειθαρχήσετε. Η σωματική βία μπορεί να σταματήσει πρόσκαιρα κάποια ανεπιθύμητη συμπεριφορά του παιδιού σας ενώ η συνεχής βία (φωνές, ξύλο) μαθαίνει το παιδί να είναι απαθές, ανθεκτικό και τελικά δεν αποφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο τρόπος της βίας θα μάθει στο παιδί σας πως να την χρησιμοποιεί για να λύνει διαφωνίες, να τιμωρεί ή να φοβίζει τους άλλους. Αντίθετα μπορείτε να του δώσετε να καταλάβει το λάθος του η την αταξία χρησιμοποιώντας τις συνέπειες. Π.χ αφαιρώντας του για μικρό χρονικό διάστημα π.χ κάποιες ελευθερίες ή αγαπημένα του αντικείμενα. Δείξτε του πώς να μαθαίνει από τα λάθη του και πώς να τα διορθώνει πάντα μέσα από το διάλογο μαζί του. Τα παιδιά χρειάζεται να νοιώθουν ότι έχουν το περιθώριο να διορθώσουν τα λάθη τους. Είναι εξαιρετικά σημαντικό επίσης να νοιώθει το παιδί σας ότι το σέβεστε και ότι το αγαπάτε και ότι σε καμία περίπτωση δεν θα το ντροπιάζατε ή θα το μειώνατε.
5)Να είστε σταθεροί στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού
Προσπαθήστε να τηρείτε με συνέπεια τους κανόνες που βάζετε. Τα παιδιά χρειάζεται να γνωρίζουν εκ των προτέρων τι θα συμβεί όταν δεν τους τηρήσουν. Χρειάζεται επίσης να ξέρουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Αν μπαίνουν κανόνες που δεν τηρούνται τα παιδιά μπερδεύονται και έχουν το περιθώριο να επαναλάβουν τα λάθη τους.
6)Μην αντιδικείτε μπροστά τους
Η σωματική αλλά και ψυχολογική βία τρομάζει, στιγματίζει και δίνει στα παιδιά ένα κακό παράδειγμα για να χρησιμοποιούν στις σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους. Για να μεγαλώσουμε ισορροπημένα παιδιά χρειάζεται να έχουμε ένα σταθερά ήρεμο και στοργικό περιβάλλον. Προσπαθείτε να διατηρείτε μια ειρηνική ατμόσφαιρα στο σπίτι και αποτρέψτε ή σταματήστε πιθανούς καβγάδες μεταξύ αδελφών. Στην περίπτωση που η βία είναι συνεχής απευθυνθείτε σε έναν ειδικό.
7) Κρατάτε τα παιδιά μακριά από βίαιες σκηνές
Η βία στην τηλεόραση, στις ταινίες και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια επηρεάζει τα παιδιά και τα οδηγεί στη χρήση βίας για την επίλυση των διαφορών τους. Γι?αυτό:
* Περιορίστε την τηλεθέαση σε 1 με 2 ώρες.
* Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε ποια προγράμματα παρακολουθούν τα παδιά σας ή τι είδους παιχνίδια παίζουν στον υπολογιστή.
* Μιλήστε στο παιδί σας για τις εικόνες βίας που βλέπει και προσπαθήστε να του εξηγήσετε τις πραγματικές συνέπειες τέτοιων συμπεριφορών
8) Μάθετε στα παιδιά σας πώς να μην πέφτουν θύματα βίας
Μάθετε στο παιδί να μην πηγαίνει η/και να μην γυρίζει από σκοτεινούς και άδειους δρόμους αλλά αντίθετα από κεντρικούς και καλά φωτισμένους δρόμους πάντα με τη συνοδεία ενός φίλου/ης.
Πείτε του πόσο σημαντικό είναι να αναφέρει πιθανές ύποπτες κινήσεις που θα δει στην αστυνομία, στο δάσκαλο ή σε έναν έμπιστο ενήλικα. Μάθετέ του πώς να καλεί την άμεσο δράση (100).
9)Τονίστε τους κινδύνους να μιλά σε άγνωστα άτομα
Πείτε του ότι ποτέ δεν ανοίγουμε την πόρτα σε αγνώστους ούτε ακολουθούμε κάποιον που δε γνωρίζουμε και δεν εμπιστευόμαστε ότι και να μας τάξει.
Σημεία Κινδύνου
1. Έχει δυσκολία στην αυτοσυγκέντρωση
2. Εκφράζει θυμό πολλές φορές μέσα στη μέρα, κάποιες από αυτές χωρίς λόγο.
3. Είναι υπερκινητικό
4. Είναι απόμακρο με τους γονείς ακόμα και σε ξένο περιβάλλον
5. Βλέπει συχνά σκηνές και ταινίες βίας στην τηλεόραση
6. Οι επιδόσεις του στο σχολείο είναι μειωμένες
7. Μπλέκει συχνά σε καυγάδες
8. Είναι βίαιο με τα ζώα
9. Δε δείχνει ευαισθησία στα συναισθήματα των άλλων
10. Δύσκολα υπακούει
Σε περίπτωση που το παιδί σας παρουσιάσει βίαιη συμπεριφορά μη διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού ο οποίος θα σας βοηθήσει να καταλάβετε τη συμπεριφορά του παιδιού σας ενώ παράλληλα θα σας προτείνει τρόπους να την αντιμετωπίστε.
Χαρά Γ. Νομικού,
* Κλινικός Ψυχολόγος ?Παιδοψυχολόγος
* Διδάκτωρ Ψυχοπαθολογίας του Παν/μιου Toulouse ΙΙ
* www.nomikou.gr
