η διατροφή των βρεφών (μέχρι 6 μηνών) και νήπιων (μέχρι 18 μηνών), είναι ιδιόμορφη και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. είναι η περίοδος της ταχύτερης ανάπτυξής τους η οποία δεν σημαίνει μόνο αλλαγές στο μέγεθός τους (σκελετό, δόντια κ.τ.λ.) αλλά και στις διάφορες λειτουργίες του οργανισμού και τη σύνθεση του σώματος τα οποία δημιουργούν ειδικές ανάγκες διατροφής.
οι απαιτήσεις τους σε ενέργεια είναι 2-3 φορές μεγαλύτερες από εκείνες των ενηλίκων ανάλογα με το βάρος του σώματός τους και το ίδιο συμβαίνει και με τις απαιτήσεις τους σε πρωτεΐνη η οποία μάλιστα πρέπει να είναι υψηλής βιολογικής αξίας.
τα βρέφη καλύπτουν τις ανάγκες διατροφής τους αποκλειστικά και μόνο από το γάλα και ότι πήραν ως απόθεμα από το μητρικό οργανισμό κατά την εγκυμοσύνη. ο θηλασμός από τη μητέρα είναι ο ιδανικότερος τρόπος διατροφής των βρεφών αφού το μητρικό γάλα είναι η τροφή που η φύση προόρισε για το νεογέννητο στα πρώτα στάδια της ζωής του.
από τον τέταρτο μήνα το βρέφος μπορεί να παίρνει λίγο αγνό φυσικό χυμό φρούτων αραιωμένο με νερό μέχρι να αυξηθεί σταδιακά σ΄ ένα μέτριο ποτήρι την ημέρα. επιδιώκεται αραιωμένος χυμός φρούτων με βιταμίνη c όπως τα πορτοκάλια.
στον πέμπτο μήνα αρχίζουν οι κρέμες, δύο φορές την ημέρα, στην αρχή πολύ λίγο και κατά προτίμηση από ρύζι που είναι λιγότερο αλλεργιογόνο. στον έκτο μήνα εντάσσεται στο διαιτολόγιο του βρέφους, το γιαούρτι. το γιαούρτι είναι ένα ιδιαίτερα εύπεπτο γαλακτοκομικό προϊόν, υψηλής διατροφικής αξίας. το βρεφικό γιαούρτι πρέπει να είναι εμπλουτισμένο με εύκολα αφομοιώσιμο σίδηρο και να περιέχει κατάλληλες γαλακτικές καλλιέργειες για τον καλύτερο μεταβολισμό τους από τον οργανισμό των βρεφών. δεν πρέπει να περιέχει ή να προστίθεται ζάχαρη, γιατί μπορεί να έχει κακές συνέπειες όπως την παχυσαρκία και την τερηδόνα των δοντιών.
στην ηλικία των επτά και οκτώ μηνών, μπορεί να φάει πατάτες πουρέ και αλεσμένα λαχανικά εκτός από λάχανο, κουνουπίδι, μαρούλι, ραπανάκι και κρεμμύδι. αυτά έχουν έντονες γεύσεις και συνιστώνται μετά τον ένα χρόνο. μπορεί επίσης να γίνει κατανάλωση φρούτων αλλά κατά προτίμηση ψημένων ή πολτοποιημένων όπως και τα λαχανικά. το αλάτι και τα διάφορα καρυκεύματα πρέπει να αποκλείονται διότι τα λαχανικά και τα φρούτα έχουν ήδη αρκετά άλατα και τα νεφρά του βρέφους δεν είναι ακόμη προετοιμασμένα να κάνουν διηθήσεις μεγάλων ποσοτήτων αλάτων.
όταν το βρέφος φτάσει να είναι 9-10 μηνών μπορεί παράλληλα με τις παραπάνω τροφές και το γάλα να καταναλώνει επίσης κρέας αλεσμένο και κρόκο από καλά βρασμένο αυγό. προσθήκη αλατιού, λαδιού, ή άλλων λιπών δεν πρέπει να γίνεται.
στην ηλικία των 11-12 μηνών συνεχίζει με δημητριακά ενισχυμένα με σίδηρο, φρούτα, λαχανικά, κρέατα και επιπλέον ασπράδι αυγού. αυτό αφήνεται τελευταίο επειδή η πρωτεΐνη του μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες στο βρέφος. το γάλα αποτελεί βασικό μέρος του διαιτολογίου του νηπίου που μπορεί πλέον να φάει και από τα φαγητά των ενηλίκων αρκεί να ξεχωριστεί η μερίδα του πριν από την προσθήκη αλατιού, ζάχαρης, λίπους και καρυκευμάτων.
οι απαιτήσεις τους σε ενέργεια είναι 2-3 φορές μεγαλύτερες από εκείνες των ενηλίκων ανάλογα με το βάρος του σώματός τους και το ίδιο συμβαίνει και με τις απαιτήσεις τους σε πρωτεΐνη η οποία μάλιστα πρέπει να είναι υψηλής βιολογικής αξίας.
τα βρέφη καλύπτουν τις ανάγκες διατροφής τους αποκλειστικά και μόνο από το γάλα και ότι πήραν ως απόθεμα από το μητρικό οργανισμό κατά την εγκυμοσύνη. ο θηλασμός από τη μητέρα είναι ο ιδανικότερος τρόπος διατροφής των βρεφών αφού το μητρικό γάλα είναι η τροφή που η φύση προόρισε για το νεογέννητο στα πρώτα στάδια της ζωής του.
από τον τέταρτο μήνα το βρέφος μπορεί να παίρνει λίγο αγνό φυσικό χυμό φρούτων αραιωμένο με νερό μέχρι να αυξηθεί σταδιακά σ΄ ένα μέτριο ποτήρι την ημέρα. επιδιώκεται αραιωμένος χυμός φρούτων με βιταμίνη c όπως τα πορτοκάλια.
στον πέμπτο μήνα αρχίζουν οι κρέμες, δύο φορές την ημέρα, στην αρχή πολύ λίγο και κατά προτίμηση από ρύζι που είναι λιγότερο αλλεργιογόνο. στον έκτο μήνα εντάσσεται στο διαιτολόγιο του βρέφους, το γιαούρτι. το γιαούρτι είναι ένα ιδιαίτερα εύπεπτο γαλακτοκομικό προϊόν, υψηλής διατροφικής αξίας. το βρεφικό γιαούρτι πρέπει να είναι εμπλουτισμένο με εύκολα αφομοιώσιμο σίδηρο και να περιέχει κατάλληλες γαλακτικές καλλιέργειες για τον καλύτερο μεταβολισμό τους από τον οργανισμό των βρεφών. δεν πρέπει να περιέχει ή να προστίθεται ζάχαρη, γιατί μπορεί να έχει κακές συνέπειες όπως την παχυσαρκία και την τερηδόνα των δοντιών.
στην ηλικία των επτά και οκτώ μηνών, μπορεί να φάει πατάτες πουρέ και αλεσμένα λαχανικά εκτός από λάχανο, κουνουπίδι, μαρούλι, ραπανάκι και κρεμμύδι. αυτά έχουν έντονες γεύσεις και συνιστώνται μετά τον ένα χρόνο. μπορεί επίσης να γίνει κατανάλωση φρούτων αλλά κατά προτίμηση ψημένων ή πολτοποιημένων όπως και τα λαχανικά. το αλάτι και τα διάφορα καρυκεύματα πρέπει να αποκλείονται διότι τα λαχανικά και τα φρούτα έχουν ήδη αρκετά άλατα και τα νεφρά του βρέφους δεν είναι ακόμη προετοιμασμένα να κάνουν διηθήσεις μεγάλων ποσοτήτων αλάτων.
όταν το βρέφος φτάσει να είναι 9-10 μηνών μπορεί παράλληλα με τις παραπάνω τροφές και το γάλα να καταναλώνει επίσης κρέας αλεσμένο και κρόκο από καλά βρασμένο αυγό. προσθήκη αλατιού, λαδιού, ή άλλων λιπών δεν πρέπει να γίνεται.
στην ηλικία των 11-12 μηνών συνεχίζει με δημητριακά ενισχυμένα με σίδηρο, φρούτα, λαχανικά, κρέατα και επιπλέον ασπράδι αυγού. αυτό αφήνεται τελευταίο επειδή η πρωτεΐνη του μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες στο βρέφος. το γάλα αποτελεί βασικό μέρος του διαιτολογίου του νηπίου που μπορεί πλέον να φάει και από τα φαγητά των ενηλίκων αρκεί να ξεχωριστεί η μερίδα του πριν από την προσθήκη αλατιού, ζάχαρης, λίπους και καρυκευμάτων.
