1. Γιατί χρειάζομαι θεραπεία; Όπως σας έχει εξηγήσει ο αγγειοχειρουργός σας, οι αρτηρίες που φέρνουν το αίμα προς το ένα ή και τα δυο πόδια σας έχουν υποστεί προχωρημένη αθηροσκλήρυνση με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν σημαντικού βαθμού στένωση ή πλήρη απόφραξη. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια και στην περίπτωσή σας προκαλεί συμπτώματα, όπως περιοριστική διαλείπουσα χωλότητα ή κρίσιμη ισχαιμία.
Υπάρχουν βάσιμα στοιχεία με βάση τον έλεγχο στον οποίο υποβληθήκατε ότι η κυκλοφορία σας μπορεί να βελτιωθεί με εγχείρηση παράκαμψης (bypass) του αποφραγμένου τμήματος της αρτηρίας με μόσχευμα, ώστε να δημιουργηθεί μια νέα οδός ροής του αίματος προς το πόδι.
2. Πριν από τη θεραπεία Πριν από την εγχείρηση πρέπει να γίνουν ορισμένες εξετάσεις. Υπάρχουν δυο κατηγορίες εξετάσεων:
(α) Αυτές που θα αξιολογήσουν τη γενική σας κατάσταση και την καταλληλότητά σας για εγχείρηση. Αυτές κανονικά γίνονται πριν ληφθεί η οριστική απόφαση για εγχείρηση και περιλαμβάνουν: εξετάσεις αίματος, ηλεκτροκαρδιογράφημα, υπερηχογράφημα καρδιάς, απλή ακτινογραφία θώρακα, σπιρομέτρηση των πνευμόνων (μέτρηση της αναπνευστικής επάρκειας) και βέβαια υπερηχογράφημα triplex και ψηφιακή αγγειογραφία.
(β) Μερικές άμεσες προεγχειρητικές εξετάσεις, που περιλαμβάνουν εξετάσεις αίματος και νέο ηλεκτροκαρδιογράφημα. Αυτές θα γίνουν κατά την εισαγωγή στο νοσοκομείο.
Επίσης, επειδή είναι απαραίτητο να υπάρχουν διαθέσιμες για σας 2-4 φιάλες αίμα πριν υποβληθείτε σε εγχείρηση αρτηριακής παράκαμψης, θα πρέπει να επικοινωνήσετε εγκαίρως με το Τμήμα Αιμοδοσίας του νοσοκομείου που θα σας υποδειχτεί, ώστε να εξασφαλίσετε την απαραίτητη ποσότητα αίματος.
Ενδέχεται ακόμη ο ιατρός να σας ζητήσει να διακόψετε ορισμένα φάρμακα για λίγες ημέρες πριν την εγχείρηση, επειδή μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία όταν χειρουργηθείτε.
3. Κάνοντας εισαγωγή στο νοσοκομείο Όταν κάνετε την εισαγωγή θα είναι πολύ χρήσιμο να κρατάτε όλα σας τα φάρμακα. Θα σας δει ιατρός που θα καταγράψει το ιστορικό σας και αργότερα θα περάσει ο αγγειοχειρουργός που θα σας χειρουργήσει και ο αναισθησιολόγος που θα σας κάνει την αναισθησία και θα σας δώσουν τις απαραίτητες οδηγίες. Θα σας ζητηθεί να υπογράψετε ένα έντυπο ότι καταλαβαίνετε γιατί θα υποβληθείτε στην εγχείρηση αυτή, ποιες είναι οι ενδεχόμενες επιπλοκές της και ότι συμφωνείτε να γίνει.
4. Η αναισθησία Το πρώτο μέρος της επέμβασης είναι η χορήγηση αναισθησίας, που μπορεί να είναι επισκληρίδιος ή γενική. Μερικές φορές γίνεται συνδυασμός των δυο, δηλαδή αρχικά τοποθετείται ένας επισκληρίδιος καθετήρας στη ράχη σας για να μην πονάτε μετά την εγχείρηση και, στη συνέχεια, γίνεται ένεση του αναισθητικού στη φλέβα του χεριού σας όπου έχετε τον ορό, και έτσι θα κοιμηθείτε σε λίγα δευτερόλεπτα. Κατόπιν, θα τοποθετηθεί ουροκαθετήρας για να μπορούν να μετρούνται τα ούρα σας και ένας φλεβοκαθετήρας σε μια μεγάλη φλέβα για να σας δίνονται όσα υγρά χρειάζονται στη διάρκεια της εγχείρησης και μετά απ? αυτήν.
5. Η εγχείρηση Η ακριβής εγχείρηση που θα γίνει εξαρτάται από τα συμπτώματά σας, τη γενική σας κατάσταση και το βαθμό της βλάβης των αρτηριών σας.
Γενικά γίνεται τομή στο δέρμα στο επίπεδο ή κεντρικότερα της αρτηρίας που έχει την αποφρακτική βλάβη. Αφού παρασκευαστεί η αρτηρία εκτιμάται ο σφυγμός στο υγιές τμήμα της. Με αυτό τον τρόπο, ουσιαστικά επιβεβαιώνεται ότι η αρτηρία έχει τη δυνατότητα να παρέχει αρκετή ροή αίματος στο παρακαμπτήριο μόσχευμα που θα τοποθετηθεί και διαμέσου του οποίου θα γίνεται η κυκλοφορία του αίματος. Το μόσχευμα επιλέγεται ανάλογα με τον τύπο και τη θέση της εγχείρησης και μπορεί να είναι φλεβικό ή συνθετικό. Ως φλεβικό μόσχευμα συνήθως προτιμάται η μείζων σαφηνής φλέβα σας, δηλαδή η φλέβα που βρίσκεται κάτω από το δέρμα από το πόδι χαμηλά μέχρι τη βουβωνική περιοχή. Τα συνθετικά μοσχεύματα είναι από πολύ ισχυρό υλικό είτε Dacron (πολυεστέρας) είτε PTFE (πολυτετραφλουοραιθυλένιο) στο μέγεθος των φυσιολογικών αρτηριών. Κατόπιν, ο χειρουργός κάνει και άλλη τομή στο δέρμα όπως απαιτείται, ανοίγει την αρτηρία περιφερικότερα της απόφραξης, και εμφυτεύει το μόσχευμα με την κατάλληλη τεχνική ράβοντάς το πάνω στην αρτηρία κεντρικά και περιφερικά της βλάβης. Ενδέχεται να ελέγξει την παράκαμψη με αγγειογραφία ή υπερηχογράφημα triplex μέσα στο χειρουργείο για διαπίστωση τυχόν προβλήματος. Στο τέλος, όλες οι τομές ράβονται με nylon ράμματα ή μεταλλικά clips που αφαιρούνται μετά από 10-14 ημέρες.
6. Μετά την εγχείρηση
Μετά την εγχείρηση θα μείνετε συνολικά στο νοσοκομείο συνήθως 5-10 ημέρες και στο διάστημα αυτό θα αφαιρούνται βαθμιαία οι διάφοροι καθετήρες. Ο χειρουργός σας θα παρακολουθεί το αποτέλεσμα της εγχείρησης ώστε να επιβεβαιώσει ότι η παράκαμψη λειτουργεί αποτελεσματικά και ότι δεν υπάρχουν επιπλοκές. Ειδικά αν χρειάστηκε να γίνει τομή και στην κοιλιά σας, μπορεί μετά από τη εγχείρηση τα έντερα να μη λειτουργούν για μερικές ημέρες και στο διάστημα αυτό θα σας δίδονται τα υγρά που χρειάζεστε ενδοφλέβια. Μπορεί επίσης να σας χορηγηθεί αίμα. Το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό θα φροντίσει να μην πονάτε και θα σας εξηγήσουν τον τρόπο.
7. Πηγαίνοντας στο σπίτι
Μπορεί να χρειαστείτε βοήθεια από άλλο άτομο ή από φυσικοθεραπευτή στην αρχή. Ο ιατρός θα σας συστήσει να κάνετε μικρές βόλτες και μετά να αναπαύεστε για βαθμιαία επάνοδο στη φυσιολογική σας δραστηριότητα. Επίσης θα σας συστηθεί να παίρνετε Ασπιρίνη ή ένα παρόμοιο φάρμακο, όπως πιθανότατα κάνατε και πριν από την εγχείρηση.
Αν παρουσιάσετε πυρετό ή αν παγώσει το χειρουργημένο μέλος ή αν κάποια τομή γίνει πολύ κόκκινη, πρηστεί πολύ ή βγάζει υγρό, θα πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με τον ιατρό σας, επειδή μπορεί να έχει συμβεί επιπλοκή.
8. Υπάρχουν επιπλοκές;
Δεν υπάρχει εγχείρηση χωρίς επιπλοκές, αλλά αυτές ελαχιστοποιούνται όταν η εγχείρηση γίνεται από καλά εκπαιδευμένο αγγειοχειρουργό που εξειδικεύεται σε τέτοιες εγχειρήσεις. Αυτός θα συζητήσει μαζί σας τα οφέλη και τους κινδύνους από την εγχείρηση.
Οίδημα του χειρουργημένου μέλους συμβαίνει σχεδόν πάντοτε και δεν αποτελεί απαραίτητα επιπλοκή. Καμιά φορά μολύνονται τα τραύματα και μπορεί να χρειαστούν αντιβιοτικά. Συλλογή ή διαρροή υγρού (λέμφου) από το βουβωνικό τραύμα μπορεί να συμβεί, αλλά συνήθως αποκαθίσταται από μόνη της μέσα σε λίγες εβδομάδες. Σοβαρές επιπλοκές είναι η λοίμωξη του μοσχεύματος, η αιμορραγία ή η θρόμβωσή του και μπορεί να απαιτήσουν νέα εγχείρηση.
Αν χρειαστεί να γίνει τομή και στην κοιλιά σας, μπορεί μετά από τη εγχείρηση τα έντερα να μη λειτουργούν για μερικές ημέρες και στο διάστημα αυτό απαιτείται υπομονή και χορήγηση ενδοφλεβίων υγρών.
Σε κάθε μεγάλη εγχείρηση υπάρχει ο κίνδυνος να συμβεί σοβαρή επιπλοκή, όπως έμφραγμα μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική ανεπάρκεια, αναπνευστικά προβλήματα ή μείωση της κυκλοφορίας των εντέρων. Όλες αυτές οι επιπλοκές είναι σπάνιες. Αναπνευστικές λοιμώξεις μπορούν να συμβούν, ειδικά σε καπνιστές, και μπορεί να χρειαστείτε φυσικοθεραπεία ή αντιβιοτική αγωγή.
9. Πώς μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου;
Για να αποσοβήσετε το ενδεχόμενο να προκληθεί μεγαλύτερη βλάβη γενικά στις αρτηρίες σας, θα πρέπει να:
? Διακόψετε εντελώς το κάπνισμα, αν καπνίζετε. Αν συνεχίσετε το κάπνισμα θα προκαλέσετε μεγαλύτερη βλάβη στις αρτηρίες σας με κίνδυνο για καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια και περαιτέρω προβλήματα στην κυκλοφορία των ποδιών σας
? Αυξήστε τη σωματική δραστηριότητα και άσκηση, ειδικά την αερόβια, όπως είναι το περπάτημα
? Διατηρείτε το βάρος σας στα φυσιολογικά επίπεδα
? Καταναλώνετε τροφές χαμηλής περιεκτικότητας σε ζωικό λίπος
? Παίρνετε σωστά τη φαρμακευτική σας αγωγή για ρύθμιση υπέρτασης, σακχαρώδη διαβήτη κλπ
Υπάρχουν βάσιμα στοιχεία με βάση τον έλεγχο στον οποίο υποβληθήκατε ότι η κυκλοφορία σας μπορεί να βελτιωθεί με εγχείρηση παράκαμψης (bypass) του αποφραγμένου τμήματος της αρτηρίας με μόσχευμα, ώστε να δημιουργηθεί μια νέα οδός ροής του αίματος προς το πόδι.
2. Πριν από τη θεραπεία Πριν από την εγχείρηση πρέπει να γίνουν ορισμένες εξετάσεις. Υπάρχουν δυο κατηγορίες εξετάσεων:
(α) Αυτές που θα αξιολογήσουν τη γενική σας κατάσταση και την καταλληλότητά σας για εγχείρηση. Αυτές κανονικά γίνονται πριν ληφθεί η οριστική απόφαση για εγχείρηση και περιλαμβάνουν: εξετάσεις αίματος, ηλεκτροκαρδιογράφημα, υπερηχογράφημα καρδιάς, απλή ακτινογραφία θώρακα, σπιρομέτρηση των πνευμόνων (μέτρηση της αναπνευστικής επάρκειας) και βέβαια υπερηχογράφημα triplex και ψηφιακή αγγειογραφία.
(β) Μερικές άμεσες προεγχειρητικές εξετάσεις, που περιλαμβάνουν εξετάσεις αίματος και νέο ηλεκτροκαρδιογράφημα. Αυτές θα γίνουν κατά την εισαγωγή στο νοσοκομείο.
Επίσης, επειδή είναι απαραίτητο να υπάρχουν διαθέσιμες για σας 2-4 φιάλες αίμα πριν υποβληθείτε σε εγχείρηση αρτηριακής παράκαμψης, θα πρέπει να επικοινωνήσετε εγκαίρως με το Τμήμα Αιμοδοσίας του νοσοκομείου που θα σας υποδειχτεί, ώστε να εξασφαλίσετε την απαραίτητη ποσότητα αίματος.
Ενδέχεται ακόμη ο ιατρός να σας ζητήσει να διακόψετε ορισμένα φάρμακα για λίγες ημέρες πριν την εγχείρηση, επειδή μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία όταν χειρουργηθείτε.
3. Κάνοντας εισαγωγή στο νοσοκομείο Όταν κάνετε την εισαγωγή θα είναι πολύ χρήσιμο να κρατάτε όλα σας τα φάρμακα. Θα σας δει ιατρός που θα καταγράψει το ιστορικό σας και αργότερα θα περάσει ο αγγειοχειρουργός που θα σας χειρουργήσει και ο αναισθησιολόγος που θα σας κάνει την αναισθησία και θα σας δώσουν τις απαραίτητες οδηγίες. Θα σας ζητηθεί να υπογράψετε ένα έντυπο ότι καταλαβαίνετε γιατί θα υποβληθείτε στην εγχείρηση αυτή, ποιες είναι οι ενδεχόμενες επιπλοκές της και ότι συμφωνείτε να γίνει.
4. Η αναισθησία Το πρώτο μέρος της επέμβασης είναι η χορήγηση αναισθησίας, που μπορεί να είναι επισκληρίδιος ή γενική. Μερικές φορές γίνεται συνδυασμός των δυο, δηλαδή αρχικά τοποθετείται ένας επισκληρίδιος καθετήρας στη ράχη σας για να μην πονάτε μετά την εγχείρηση και, στη συνέχεια, γίνεται ένεση του αναισθητικού στη φλέβα του χεριού σας όπου έχετε τον ορό, και έτσι θα κοιμηθείτε σε λίγα δευτερόλεπτα. Κατόπιν, θα τοποθετηθεί ουροκαθετήρας για να μπορούν να μετρούνται τα ούρα σας και ένας φλεβοκαθετήρας σε μια μεγάλη φλέβα για να σας δίνονται όσα υγρά χρειάζονται στη διάρκεια της εγχείρησης και μετά απ? αυτήν.
5. Η εγχείρηση Η ακριβής εγχείρηση που θα γίνει εξαρτάται από τα συμπτώματά σας, τη γενική σας κατάσταση και το βαθμό της βλάβης των αρτηριών σας.
Γενικά γίνεται τομή στο δέρμα στο επίπεδο ή κεντρικότερα της αρτηρίας που έχει την αποφρακτική βλάβη. Αφού παρασκευαστεί η αρτηρία εκτιμάται ο σφυγμός στο υγιές τμήμα της. Με αυτό τον τρόπο, ουσιαστικά επιβεβαιώνεται ότι η αρτηρία έχει τη δυνατότητα να παρέχει αρκετή ροή αίματος στο παρακαμπτήριο μόσχευμα που θα τοποθετηθεί και διαμέσου του οποίου θα γίνεται η κυκλοφορία του αίματος. Το μόσχευμα επιλέγεται ανάλογα με τον τύπο και τη θέση της εγχείρησης και μπορεί να είναι φλεβικό ή συνθετικό. Ως φλεβικό μόσχευμα συνήθως προτιμάται η μείζων σαφηνής φλέβα σας, δηλαδή η φλέβα που βρίσκεται κάτω από το δέρμα από το πόδι χαμηλά μέχρι τη βουβωνική περιοχή. Τα συνθετικά μοσχεύματα είναι από πολύ ισχυρό υλικό είτε Dacron (πολυεστέρας) είτε PTFE (πολυτετραφλουοραιθυλένιο) στο μέγεθος των φυσιολογικών αρτηριών. Κατόπιν, ο χειρουργός κάνει και άλλη τομή στο δέρμα όπως απαιτείται, ανοίγει την αρτηρία περιφερικότερα της απόφραξης, και εμφυτεύει το μόσχευμα με την κατάλληλη τεχνική ράβοντάς το πάνω στην αρτηρία κεντρικά και περιφερικά της βλάβης. Ενδέχεται να ελέγξει την παράκαμψη με αγγειογραφία ή υπερηχογράφημα triplex μέσα στο χειρουργείο για διαπίστωση τυχόν προβλήματος. Στο τέλος, όλες οι τομές ράβονται με nylon ράμματα ή μεταλλικά clips που αφαιρούνται μετά από 10-14 ημέρες.
6. Μετά την εγχείρηση
Μετά την εγχείρηση θα μείνετε συνολικά στο νοσοκομείο συνήθως 5-10 ημέρες και στο διάστημα αυτό θα αφαιρούνται βαθμιαία οι διάφοροι καθετήρες. Ο χειρουργός σας θα παρακολουθεί το αποτέλεσμα της εγχείρησης ώστε να επιβεβαιώσει ότι η παράκαμψη λειτουργεί αποτελεσματικά και ότι δεν υπάρχουν επιπλοκές. Ειδικά αν χρειάστηκε να γίνει τομή και στην κοιλιά σας, μπορεί μετά από τη εγχείρηση τα έντερα να μη λειτουργούν για μερικές ημέρες και στο διάστημα αυτό θα σας δίδονται τα υγρά που χρειάζεστε ενδοφλέβια. Μπορεί επίσης να σας χορηγηθεί αίμα. Το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό θα φροντίσει να μην πονάτε και θα σας εξηγήσουν τον τρόπο.
7. Πηγαίνοντας στο σπίτι
Μπορεί να χρειαστείτε βοήθεια από άλλο άτομο ή από φυσικοθεραπευτή στην αρχή. Ο ιατρός θα σας συστήσει να κάνετε μικρές βόλτες και μετά να αναπαύεστε για βαθμιαία επάνοδο στη φυσιολογική σας δραστηριότητα. Επίσης θα σας συστηθεί να παίρνετε Ασπιρίνη ή ένα παρόμοιο φάρμακο, όπως πιθανότατα κάνατε και πριν από την εγχείρηση.
Αν παρουσιάσετε πυρετό ή αν παγώσει το χειρουργημένο μέλος ή αν κάποια τομή γίνει πολύ κόκκινη, πρηστεί πολύ ή βγάζει υγρό, θα πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με τον ιατρό σας, επειδή μπορεί να έχει συμβεί επιπλοκή.
8. Υπάρχουν επιπλοκές;
Δεν υπάρχει εγχείρηση χωρίς επιπλοκές, αλλά αυτές ελαχιστοποιούνται όταν η εγχείρηση γίνεται από καλά εκπαιδευμένο αγγειοχειρουργό που εξειδικεύεται σε τέτοιες εγχειρήσεις. Αυτός θα συζητήσει μαζί σας τα οφέλη και τους κινδύνους από την εγχείρηση.
Οίδημα του χειρουργημένου μέλους συμβαίνει σχεδόν πάντοτε και δεν αποτελεί απαραίτητα επιπλοκή. Καμιά φορά μολύνονται τα τραύματα και μπορεί να χρειαστούν αντιβιοτικά. Συλλογή ή διαρροή υγρού (λέμφου) από το βουβωνικό τραύμα μπορεί να συμβεί, αλλά συνήθως αποκαθίσταται από μόνη της μέσα σε λίγες εβδομάδες. Σοβαρές επιπλοκές είναι η λοίμωξη του μοσχεύματος, η αιμορραγία ή η θρόμβωσή του και μπορεί να απαιτήσουν νέα εγχείρηση.
Αν χρειαστεί να γίνει τομή και στην κοιλιά σας, μπορεί μετά από τη εγχείρηση τα έντερα να μη λειτουργούν για μερικές ημέρες και στο διάστημα αυτό απαιτείται υπομονή και χορήγηση ενδοφλεβίων υγρών.
Σε κάθε μεγάλη εγχείρηση υπάρχει ο κίνδυνος να συμβεί σοβαρή επιπλοκή, όπως έμφραγμα μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική ανεπάρκεια, αναπνευστικά προβλήματα ή μείωση της κυκλοφορίας των εντέρων. Όλες αυτές οι επιπλοκές είναι σπάνιες. Αναπνευστικές λοιμώξεις μπορούν να συμβούν, ειδικά σε καπνιστές, και μπορεί να χρειαστείτε φυσικοθεραπεία ή αντιβιοτική αγωγή.
9. Πώς μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου;
Για να αποσοβήσετε το ενδεχόμενο να προκληθεί μεγαλύτερη βλάβη γενικά στις αρτηρίες σας, θα πρέπει να:
? Διακόψετε εντελώς το κάπνισμα, αν καπνίζετε. Αν συνεχίσετε το κάπνισμα θα προκαλέσετε μεγαλύτερη βλάβη στις αρτηρίες σας με κίνδυνο για καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια και περαιτέρω προβλήματα στην κυκλοφορία των ποδιών σας
? Αυξήστε τη σωματική δραστηριότητα και άσκηση, ειδικά την αερόβια, όπως είναι το περπάτημα
? Διατηρείτε το βάρος σας στα φυσιολογικά επίπεδα
? Καταναλώνετε τροφές χαμηλής περιεκτικότητας σε ζωικό λίπος
? Παίρνετε σωστά τη φαρμακευτική σας αγωγή για ρύθμιση υπέρτασης, σακχαρώδη διαβήτη κλπ
