Αποκάλυψη το 2012: Η ημερομηνία που γέννησε θεωρίες καταστροφής
Τη στιγμή που οι προβλέψεις για το τέλος του κόσμου το 2000 έχουν καταλήξει μια μακρινή ανάμνηση, ήρθε η σειρά του ?Δύο Χιλιάδες Δώδεκα?. Τροφοδοτείται από μια αυξανόμενη σοδειά από βιβλία, ιστοσελίδες με ρολόγια που μετρούν ανάποδα και ισχυρισμούς αναφορικά με αρχαίες χρονομετρήσεις. Η όλη υπόθεση μεγαλώνει μέρα με τη μέρα προειδοποιώντας για την κατάρα της νέας εποχής, την ημερομηνία λήξεως της Γης: 21 Δεκεμβρίου του 2012.
Η ημέρα αυτή σηματοδοτεί τη λήξη ενός κύκλου 5.126 ετών στο ημερολόγιο των Μάγια, τον αρχαίο αυτό πολιτισμό που είναι γνωστός για την μεγάλη κατανόηση που είχαν στην αστρονομία και για τις μεγάλες πολιτείες που άφησαν πίσω τους στο Μεξικό και στην Κεντρική Αμερική (σύμφωνα με τους υπολογισμούς κάποιων μελετητών, ο κύκλος αυτός θα λήξει ελαφρώς αργότερα, δηλαδή στις 23 Δεκεμβρίου του 2012). Οι εικασίες σε διάφορους κύκλους, αναφορικά με το εάν οι Μάγια επέλεξαν τη συγκεκριμένη ημερομηνία γιατί πίστευαν ότι κάτι απειλητικό επρόκειτο να συμβεί, υποκίνησαν τη γένεση ενός αριθμού θεωριών για το τέλος του κόσμου. Η προβολή του θέματος έχει αφήσει κορυφαίους επιστήμονες και μελετητές των Μάγια να κουνούν το κεφάλι τους.
"Θα υπάρξει μια ολόκληρη γενιά από ανθρώπους οι οποίοι όταν σκέφτονται για τους Μάγια θα τους συνδέουν με το 2012 και για μένα αυτό είναι απλά εγκληματικό," δήλωσε ο David Stuart, διευθυντής του Κέντρου Μέσης Αμερικής στο Πανεπιστήμιο του Austin στο Texas. "Δεν υπάρχει σοβαρός επιστήμονας που να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του την ιδέα ότι οι Μάγια δήλωσαν κάτι σημαντικό σχετικά με το 2012."
Αλλά αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι η ημερομηνία αυτή, η 21η Δεκεμβρίου του 2012, συμπίπτει με το χειμερινό ηλιοστάσιο και τους ισχυρισμούς ότι οι Μάγια επέλεξαν αυτή τη χρονική περίοδο γιατί επίσης σηματοδοτεί μια ευθυγράμμιση του ήλιου με το κέντρο του γαλαξία, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε πόσο πρόσφορη είναι η υπόθεση αυτή για την κατασκευή όλης αυτής της καταστροφολογίας. Όποιος πληκτρολογήσει το '2012' σε μια μηχανή αναζήτησης στο Διαδίκτυο θα βρει οδηγούς επιβίωσης, σχολές επιβίωσης, προγνώσεις, ακόμα και ειδικά ρούχα συμπεριλαμβανομένων T-shirt με σλόγκαν όπως '2012 Το Τέλος' και 'Τέλος του Κόσμου 2012."
Οι θεωρίες αναφορικά με το τι μπορεί να συμβεί ποικίλουν. Από ηλιακές καταιγίδες που πυροδοτούν εκρήξεις ηφαιστείων μέχρι την αναστροφή των πόλων που θα κάνει τη Γη να γυρίζει σε αντίθετη φορά. Και αν πιστεύετε πως όλα αυτά θα ήταν το καλύτερο σενάριο για μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, το Hollywood το έχει ήδη σκεφτεί. Η ταινία '2012', εφοδιασμένη με τα κατάλληλα ειδικά εφέ, με πρωταγωνιστή τον John Cusack και σκηνοθέτη τον Roland Emmerich, γνωστό από την επιτυχία "Μετά την Επόμενη Ημέρα", σχεδιάζεται να ανέβει το ερχόμενο Φθινόπωρο. Το τρέιλερ δείχνει έναν μοναχό να τρέχει προς ένα καμπαναριό σε μια κορφή για να σημάνει συναγερμό, καθώς ένα απίστευτα μεγάλο βουνό από νερό αγκαλιάζει μια περιοχή που μοιάζει με τις κορφές των Ιμαλαΐων.
Η προώθηση μιας απάτης
Ένα βαρόμετρο σχετικά με το ενδιαφέρον που υπάρχει για το 2012 θα μπορούσε να είναι ο τομέας 'Ρώτα έναν Αστροβιολόγο' ('Ask an Astrobiologist') στην ιστοσελίδα της ΝΑΣΑ, όπου ο κορυφαίος επιστήμονας David Morrison απαντάει σε ερωτήσεις που διατυπώνουν επισκέπτες της ιστοσελίδας. Στη λίστα των πιο δημοφιλών ερωτήσεων, αυτή την εποχή οι μισές ερωτήσεις σχετίζονται με το 2012.
"Οι προμηθευτές του μύθου για το τέλος του κόσμου προωθούν μια απάτη," είχε γράψει ο Morrison στις αρχές του μήνα, απαντώντας στην ερώτηση ενός ατόμου που εξέφραζε το φόβο του για την ημερομηνία αυτή. Ένας επιστήμονας που μελέτησε τον πολιτισμό των Μάγια για 35 χρόνια δήλωσε ότι δεν υπάρχει τίποτε το δυσοίωνο σχετικά με το 2012, παρά την παραπλανητική προβολή που υποστηρίζει το αντίθετο.
"Θεωρώ ότι τα δημοφιλή βιβλία, σχετικά με το τι είπαν οι Μάγια ότι πρόκειται να συμβεί, είναι στην ουσία κατασκευασμένα στη βάση πολύ λίγων στοιχείων," δήλωσε ο Anthony Aveni, καθηγητής αστρονομίας, ανθρωπολογίας και σπουδών στην αμερικανική ιθαγένεια του Πανεπιστημίου Colgate. Ο Aveni και ο Stuart γράφουν και οι δύο βιβλία όπου εξηγούν το ημερολόγιο των Μάγια και το 2012, αλλά ο Stuart εξέφρασε την απαισιοδοξία του στο ενδιαφέρον που θα δείξουν οι άνθρωποι για την πραγματική ιστορία, τη στιγμή που τόσα πολλά άλλα βιβλία προβαίνουν σε ισχυρισμούς που είναι ικανοί να εντυπωσιάσουν και να συνταράξουν τον κόσμο.
Δεκάδες τίτλων σχετικά με το 2012 έχουν δημοσιευτεί και πολλά περισσότερα βιβλία σχεδιάζονται να βγούνε στην αγορά τους ερχόμενους μήνες. Οι τρέχουσες προσφορές περιλαμβάνουν το 'Αποκάλυψη 2012' (Apocalypse 2012), στο οποίο ο συγγραφέας Lawrence Joseph τονίζει για τις 'τραγικές πιθανότητες' όπως το ενδεχόμενο για φυσική καταστροφή. Αλλά ο Joseph παραδέχεται πως δεν πιστεύει ότι ο κόσμος πρόκειται να τελειώσει. "Πιστεύω ωστόσο, ότι το 2012 θα αποδειχθεί ότι θα είναι μια πολύ δραματική και πιθανότατα μεταβατική χρονιά," είπε ο Joseph. Ο συγγραφέας παραδέχθηκε ότι ανησυχεί για το ότι ο τίτλος του βιβλίου του μπορεί να φοβίσει τους ανθρώπους, αλλά συμπλήρωσε ότι ήθελε να προειδοποιήσει το κοινό για τους πιθανούς επερχόμενους κινδύνους. Πρόσθεσε ότι ο εκδότης του ελέγχει τον τίτλο του βιβλίου, αν και δεν είχε την έκδοση με την επιλογή που θα υπάρξει στο τέλος. "Εάν ο τίτλος ήταν 'Σοβαρές Απειλές 2012' ή 'Εμβριθείς Μελέτες για το 2012', δε θα δημοσιευόταν ποτέ", είπε ο Joseph.
Αυξανόμενο ενδιαφέρον
Ένας άλλος συγγραφέας είπε ότι η καταστροφολογική και μελαγχολική προσέγγιση αποτελεί μια μεγάλη παρεξήγηση για το 2012. "Οι εντός μόδας λάτρες των θεωριών καταστροφής, θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται γι' αυτό που είναι: ανενημέρωτοι οπορτουνιστές και κινδυνολόγοι που θα προχωρήσουν σε άλλα πράγματα το 2013," είπε ο John Major Jenkins, του οποίου τα βιβλία περιλαμβάνουν το 'Γαλακτική Ευθυγράμμιση' και ο οποίος περιγράφει τον εαυτό του ως αυτοδίδακτο ανεξάρτητο μελετητή των Μάγια. Ο Jenkins δήλωσε πως οι λήξεις των κύκλων αναφέρονται σε μεταμορφώσεις και ανανεώσεις, όχι σε καταστροφές. Επίσης επισημαίνει ότι η περίοδος που επέλεξαν οι Μάγια συμπίπτει με μια ευθυγράμμιση του ήλιου στο ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου με το κέντρο του γαλαξία, όπως μπορεί κανείς να το παρατηρήσει από τη Γη. "Πριν από δύο χιλιάδες χρόνια οι Μάγια πίστευαν πως ο κόσμος θα περάσει μια μεγάλη μεταμόρφωση όταν συμβεί αυτή η ευθυγράμμιση," εξήγησε ο Jenkins.
Αλλά ο Aveni είπε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για το ότι οι Μάγια είχαν απασχοληθεί με αυτό το ζήτημα του γαλαξία, προσθέτοντας ότι το κέντρο του γαλαξία δεν είχε προσδιοριστεί μέχρι τη δεκαετία του 1950. "Αυτό που έχουμε εδώ είναι μια επίδραση της σύγχρονης εποχής και των σύγχρονων εννοιών που προσπαθεί να φορέσει στους Μάγια μοντέρνα ρούχα και δεν με πείθει," συμπλήρωσε ο Aveni.
Εντωμεταξύ, αυτός και άλλοι ερευνητές αντιμετωπίζουν το θέμα με ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον, καθώς πλησιάζει η ημερομηνία. "Ολόκληρη η χρονιά που θα οδηγήσει στην ημερομηνία αυτή πρόκειται να είναι εντελώς τρελή, λυπάμαι που το λέω," ήταν τα λόγια του Stuart. "Απλά πιστεύω ότι είναι θλιβερό, πραγματικά με εξοργίζει. Οι άνθρωποι παρεξηγούν αυτόν τον πραγματικά φανταστικό πολιτισμό σκεπτόμενοι με αυτόν τον τρόπο για το 2012. Σημαίνει πολλά περισσότερα για εμάς, απ' ότι για τους Μάγια."
Τη στιγμή που οι προβλέψεις για το τέλος του κόσμου το 2000 έχουν καταλήξει μια μακρινή ανάμνηση, ήρθε η σειρά του ?Δύο Χιλιάδες Δώδεκα?. Τροφοδοτείται από μια αυξανόμενη σοδειά από βιβλία, ιστοσελίδες με ρολόγια που μετρούν ανάποδα και ισχυρισμούς αναφορικά με αρχαίες χρονομετρήσεις. Η όλη υπόθεση μεγαλώνει μέρα με τη μέρα προειδοποιώντας για την κατάρα της νέας εποχής, την ημερομηνία λήξεως της Γης: 21 Δεκεμβρίου του 2012.
Η ημέρα αυτή σηματοδοτεί τη λήξη ενός κύκλου 5.126 ετών στο ημερολόγιο των Μάγια, τον αρχαίο αυτό πολιτισμό που είναι γνωστός για την μεγάλη κατανόηση που είχαν στην αστρονομία και για τις μεγάλες πολιτείες που άφησαν πίσω τους στο Μεξικό και στην Κεντρική Αμερική (σύμφωνα με τους υπολογισμούς κάποιων μελετητών, ο κύκλος αυτός θα λήξει ελαφρώς αργότερα, δηλαδή στις 23 Δεκεμβρίου του 2012). Οι εικασίες σε διάφορους κύκλους, αναφορικά με το εάν οι Μάγια επέλεξαν τη συγκεκριμένη ημερομηνία γιατί πίστευαν ότι κάτι απειλητικό επρόκειτο να συμβεί, υποκίνησαν τη γένεση ενός αριθμού θεωριών για το τέλος του κόσμου. Η προβολή του θέματος έχει αφήσει κορυφαίους επιστήμονες και μελετητές των Μάγια να κουνούν το κεφάλι τους.
"Θα υπάρξει μια ολόκληρη γενιά από ανθρώπους οι οποίοι όταν σκέφτονται για τους Μάγια θα τους συνδέουν με το 2012 και για μένα αυτό είναι απλά εγκληματικό," δήλωσε ο David Stuart, διευθυντής του Κέντρου Μέσης Αμερικής στο Πανεπιστήμιο του Austin στο Texas. "Δεν υπάρχει σοβαρός επιστήμονας που να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του την ιδέα ότι οι Μάγια δήλωσαν κάτι σημαντικό σχετικά με το 2012."
Αλλά αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι η ημερομηνία αυτή, η 21η Δεκεμβρίου του 2012, συμπίπτει με το χειμερινό ηλιοστάσιο και τους ισχυρισμούς ότι οι Μάγια επέλεξαν αυτή τη χρονική περίοδο γιατί επίσης σηματοδοτεί μια ευθυγράμμιση του ήλιου με το κέντρο του γαλαξία, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε πόσο πρόσφορη είναι η υπόθεση αυτή για την κατασκευή όλης αυτής της καταστροφολογίας. Όποιος πληκτρολογήσει το '2012' σε μια μηχανή αναζήτησης στο Διαδίκτυο θα βρει οδηγούς επιβίωσης, σχολές επιβίωσης, προγνώσεις, ακόμα και ειδικά ρούχα συμπεριλαμβανομένων T-shirt με σλόγκαν όπως '2012 Το Τέλος' και 'Τέλος του Κόσμου 2012."
Οι θεωρίες αναφορικά με το τι μπορεί να συμβεί ποικίλουν. Από ηλιακές καταιγίδες που πυροδοτούν εκρήξεις ηφαιστείων μέχρι την αναστροφή των πόλων που θα κάνει τη Γη να γυρίζει σε αντίθετη φορά. Και αν πιστεύετε πως όλα αυτά θα ήταν το καλύτερο σενάριο για μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, το Hollywood το έχει ήδη σκεφτεί. Η ταινία '2012', εφοδιασμένη με τα κατάλληλα ειδικά εφέ, με πρωταγωνιστή τον John Cusack και σκηνοθέτη τον Roland Emmerich, γνωστό από την επιτυχία "Μετά την Επόμενη Ημέρα", σχεδιάζεται να ανέβει το ερχόμενο Φθινόπωρο. Το τρέιλερ δείχνει έναν μοναχό να τρέχει προς ένα καμπαναριό σε μια κορφή για να σημάνει συναγερμό, καθώς ένα απίστευτα μεγάλο βουνό από νερό αγκαλιάζει μια περιοχή που μοιάζει με τις κορφές των Ιμαλαΐων.
Η προώθηση μιας απάτης
Ένα βαρόμετρο σχετικά με το ενδιαφέρον που υπάρχει για το 2012 θα μπορούσε να είναι ο τομέας 'Ρώτα έναν Αστροβιολόγο' ('Ask an Astrobiologist') στην ιστοσελίδα της ΝΑΣΑ, όπου ο κορυφαίος επιστήμονας David Morrison απαντάει σε ερωτήσεις που διατυπώνουν επισκέπτες της ιστοσελίδας. Στη λίστα των πιο δημοφιλών ερωτήσεων, αυτή την εποχή οι μισές ερωτήσεις σχετίζονται με το 2012.
"Οι προμηθευτές του μύθου για το τέλος του κόσμου προωθούν μια απάτη," είχε γράψει ο Morrison στις αρχές του μήνα, απαντώντας στην ερώτηση ενός ατόμου που εξέφραζε το φόβο του για την ημερομηνία αυτή. Ένας επιστήμονας που μελέτησε τον πολιτισμό των Μάγια για 35 χρόνια δήλωσε ότι δεν υπάρχει τίποτε το δυσοίωνο σχετικά με το 2012, παρά την παραπλανητική προβολή που υποστηρίζει το αντίθετο.
"Θεωρώ ότι τα δημοφιλή βιβλία, σχετικά με το τι είπαν οι Μάγια ότι πρόκειται να συμβεί, είναι στην ουσία κατασκευασμένα στη βάση πολύ λίγων στοιχείων," δήλωσε ο Anthony Aveni, καθηγητής αστρονομίας, ανθρωπολογίας και σπουδών στην αμερικανική ιθαγένεια του Πανεπιστημίου Colgate. Ο Aveni και ο Stuart γράφουν και οι δύο βιβλία όπου εξηγούν το ημερολόγιο των Μάγια και το 2012, αλλά ο Stuart εξέφρασε την απαισιοδοξία του στο ενδιαφέρον που θα δείξουν οι άνθρωποι για την πραγματική ιστορία, τη στιγμή που τόσα πολλά άλλα βιβλία προβαίνουν σε ισχυρισμούς που είναι ικανοί να εντυπωσιάσουν και να συνταράξουν τον κόσμο.
Δεκάδες τίτλων σχετικά με το 2012 έχουν δημοσιευτεί και πολλά περισσότερα βιβλία σχεδιάζονται να βγούνε στην αγορά τους ερχόμενους μήνες. Οι τρέχουσες προσφορές περιλαμβάνουν το 'Αποκάλυψη 2012' (Apocalypse 2012), στο οποίο ο συγγραφέας Lawrence Joseph τονίζει για τις 'τραγικές πιθανότητες' όπως το ενδεχόμενο για φυσική καταστροφή. Αλλά ο Joseph παραδέχεται πως δεν πιστεύει ότι ο κόσμος πρόκειται να τελειώσει. "Πιστεύω ωστόσο, ότι το 2012 θα αποδειχθεί ότι θα είναι μια πολύ δραματική και πιθανότατα μεταβατική χρονιά," είπε ο Joseph. Ο συγγραφέας παραδέχθηκε ότι ανησυχεί για το ότι ο τίτλος του βιβλίου του μπορεί να φοβίσει τους ανθρώπους, αλλά συμπλήρωσε ότι ήθελε να προειδοποιήσει το κοινό για τους πιθανούς επερχόμενους κινδύνους. Πρόσθεσε ότι ο εκδότης του ελέγχει τον τίτλο του βιβλίου, αν και δεν είχε την έκδοση με την επιλογή που θα υπάρξει στο τέλος. "Εάν ο τίτλος ήταν 'Σοβαρές Απειλές 2012' ή 'Εμβριθείς Μελέτες για το 2012', δε θα δημοσιευόταν ποτέ", είπε ο Joseph.
Αυξανόμενο ενδιαφέρον
Ένας άλλος συγγραφέας είπε ότι η καταστροφολογική και μελαγχολική προσέγγιση αποτελεί μια μεγάλη παρεξήγηση για το 2012. "Οι εντός μόδας λάτρες των θεωριών καταστροφής, θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται γι' αυτό που είναι: ανενημέρωτοι οπορτουνιστές και κινδυνολόγοι που θα προχωρήσουν σε άλλα πράγματα το 2013," είπε ο John Major Jenkins, του οποίου τα βιβλία περιλαμβάνουν το 'Γαλακτική Ευθυγράμμιση' και ο οποίος περιγράφει τον εαυτό του ως αυτοδίδακτο ανεξάρτητο μελετητή των Μάγια. Ο Jenkins δήλωσε πως οι λήξεις των κύκλων αναφέρονται σε μεταμορφώσεις και ανανεώσεις, όχι σε καταστροφές. Επίσης επισημαίνει ότι η περίοδος που επέλεξαν οι Μάγια συμπίπτει με μια ευθυγράμμιση του ήλιου στο ηλιοστάσιο του Δεκεμβρίου με το κέντρο του γαλαξία, όπως μπορεί κανείς να το παρατηρήσει από τη Γη. "Πριν από δύο χιλιάδες χρόνια οι Μάγια πίστευαν πως ο κόσμος θα περάσει μια μεγάλη μεταμόρφωση όταν συμβεί αυτή η ευθυγράμμιση," εξήγησε ο Jenkins.
Αλλά ο Aveni είπε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για το ότι οι Μάγια είχαν απασχοληθεί με αυτό το ζήτημα του γαλαξία, προσθέτοντας ότι το κέντρο του γαλαξία δεν είχε προσδιοριστεί μέχρι τη δεκαετία του 1950. "Αυτό που έχουμε εδώ είναι μια επίδραση της σύγχρονης εποχής και των σύγχρονων εννοιών που προσπαθεί να φορέσει στους Μάγια μοντέρνα ρούχα και δεν με πείθει," συμπλήρωσε ο Aveni.
Εντωμεταξύ, αυτός και άλλοι ερευνητές αντιμετωπίζουν το θέμα με ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον, καθώς πλησιάζει η ημερομηνία. "Ολόκληρη η χρονιά που θα οδηγήσει στην ημερομηνία αυτή πρόκειται να είναι εντελώς τρελή, λυπάμαι που το λέω," ήταν τα λόγια του Stuart. "Απλά πιστεύω ότι είναι θλιβερό, πραγματικά με εξοργίζει. Οι άνθρωποι παρεξηγούν αυτόν τον πραγματικά φανταστικό πολιτισμό σκεπτόμενοι με αυτόν τον τρόπο για το 2012. Σημαίνει πολλά περισσότερα για εμάς, απ' ότι για τους Μάγια."
